Valt de boer van zijn tractor ... dan brandt aan de bosrand de reactor

[Verwijderd lid 423]

Vrienden,

Ik schat de kans op een reactor incident niet al te groot in, tenminste niet in onze directe nabijheid. Het is een kwestie van kansberekening. Dus zien we binnen 20 jaar vast wel weer ergens een Chernobyl of Fukushima. Maar, hoe krakkemikkig die Belgische centrales ook mogen zijn, met ietwat geluk gebeurt zo'n catastrofe iets verder van ons bed. Maar, ach, nu we wel weer gezellig spanningen met het oosten aan het creëren zijn, is de kans dat ik mijn geigerteller toch niet voor niets heb aangeschaft, toch weer iets toegenomen.

Terwijl ik hier op het display daarvan tuur, houden jullie vast die arme boer in de gaten?!

Het leek mij daarom aardig om jullie te wijzen op een uitgekiend geigerteller-bouwpakketje dat ik een paar jaar geleden kocht. Een sympathieke Amerikaan (John) ontwikkelde het op basis van een arduino processor, en verkoopt het hobbymatig. Wie kan solderen en de uitdaging niet uit de weg gaat, kan ik van harte aanbevelen om zo'n geigertellertje te bouwen. Het stelt in staat om voor relatief weinig geld radioactieve straling te meten. Even afhankelijk van de gekozen geiger-mueller meetbuis, kan er meestal beta en gamma straling worden gemeten, en bij een GM buis met mica-venster ook alpha straling.

https://sites.google.com/site/diygeigercounter/home

@petroman (het volgende is voor jou vast niet onbekend?)
Radioactieve bronnen om zo'n ding te testen zijn er genoeg.Tot de jaren 90 werden veel van die gaslamp-kousjes en druklamp-kousjes gedoped met thorium. Omdat juist dat element bij hoge temperatuur zo'n mooi fel licht uitstraalt. Dat Thorium een stevige alpfa straler is en beter niet in de longen terecht komt, maakte niet veel uit in een tijd dat de sigaretten op tafel stonden, er asbest in het broodrooster zat en arbeiders de handen in tri wasten. Het is evengoed wel oppassen met de kousjes van oude gaslampen en petroleum-druklampen. Het stof daarvan kan radioactief zijn! Die radioactiviteit is na 1,405·10^10 jaar dan wel gehalveerd, maar toch Defecte kousjes nooit in gesloten ruimten verwijderen, en altijd met de wind in de rug. Het aardige is wel, dat die kousjes ongebruikt prima als testbron kunnen dienen. Ze zijn voor een paar Euro nog wel te vinden via Ebay en zo.
En dan die oude vaas of schaal van tante Jet die bij jullie op de kast staat, uit de jaren 1920-1940, die met dat ... fel oranje glazuur... Een heeeele goede kans dat dat oranje spul .... uraniumoxide is
Op zich niet echt gevaarlijk, maar als het een bord of schaal is dan beter geen vruchten (zuur) op leggen of er van eten. Is wel een prima test-bron voor gamma straling. Die oude wekker met radium op de wijzers, doet het ook prima als test-bron.

Have fun!
Andre

 

[lindaja]

sinds bekent is geworden dat enkele beveiligings pasjes van doel in vreemde handen zijn gevallen , is een kernramp voor mij toch weer een stukje hoger op de gevaar schaal geklommen.

 

[petroman]

@petroman (het volgende is voor jou vast niet onbekend?)

Ik hoop dat iedereen dat weet die iets met gloeikousjes doet ;-)
Er is inderdaad een stroming die zweert bij oude gloeikousjes vanwege de Thorium.

 

[Verwijderd lid 423]

Ik hoop dat iedereen dat weet die iets met gloeikousjes doet ;-)
Er is inderdaad een stroming die zweert bij oude gloeikousjes vanwege de Thorium.

@petroman
Dat is nu ook toevallig... Terwijl ik jouw berichtje lees begint m'n geigerteller te ratelen
En blijkt dat pictogrammetje van jou HOT te zijn!

Going for the Petromax, the old fashioned way!

 

[petroman]

uuhh, volgens mij beschermd dat pak niet tegen straling. Zo wie zo niet tegen een stralende petromax ;-)

 

[Verwijderd lid 423]

uuhh, volgens mij beschermd dat pak niet tegen straling. Zo wie zo niet tegen een stralende petromax ;-)

Haha, inderdaad daar is helemaal niets tegen bestand.... mooi licht....
En trouwens ... zolang het volgende nog niet aan de hand is ...
"Valt Wim van z'n kruk dan is het glas van z'n Petromax stuk"

 

[Verwijderd lid 423]

Hmmm, het aantal reacties doet vermoeden dat nagenoeg iedereen al een geigerteller heeft...
Maar, ehhh, stop er dan ook eens batterijen in ....
En, nee het kastje is niet kapot omdat de sonde niet trilt.... zo'n ding is om strrrrraaaling mee te meten.
Zie ik de resultaten van de poll, dan zijn er van de 110 lezers straks drie(select gezelschap!) die bij SHTF zouden kunnen uitleggen hoe zo'n kastje werkt... Maar die hebben dan vast andere dingen aan het hoofd

Of vergis ik mij en hebben jullie de poll misschien over het hoofd gezien (bovenaan)?
Dan ... heb ik niets gezegd...:thumbsup:

 

[RockyFlats]

Beste mensen,

Inmiddels is er op het forum al flink meer geschreven over het meten van ioniserende straling, dan toen ik dit mini-draadje opende.

Het leek mij wel aardig om uitgerekend hier mijn laatste succesje met het ombouwen van een geigerteller te melden.
Geniaal als ik ben, had ik immers zo'n 7 jaren geleden al in de gaten dat "de boer" zware tijden tegemoet ging. Inmiddels hebben we al een woud aan omgekeerde vlaggen gezien, en wordt de boer niet alleen door de regelgeving en door poreuze Belgische reactoren in zijn voortbestaan bedreigd, maar geeft onze regering bovendien de fallout van kernwapens een eerlijke kans.

Inmiddels heb ik wel gemerkt dat zich onder ons preppers behoorlijk wat "regelrechte boeren" bevinden.
De volgende tip past daarom prima in dit draadje, zoals de volgende mini-geigerteller in de borstzak van de tractorboer zou passen, of volledig en onzichtbaar in het oor van een "prepper-boer" gepropt natuurlijk.

Vanuit China is er nu een klein wondertje te koop. Een mini geigerteller (en dosimeter) die in de borstzak past maar die toch behoorlijk gevoelig is en betrouwbaar straling meet, voor slechts zo'n 30-35 Euro.

Het is prima in staat om de achtergrondstraling te meten, en om voorwerpen op de aanwezigheid van radioactief materiaal te controleren. Zoals bijvoorbeeld uraniumglazuur in oude keramiek (vaak oranje van kleur), uranium in glas (groen, fluorescerend) thorium in oude gaskousjes en natuurlijk radium op wijzerplaten.

Zou er ooit een kernongeluk plaatsvinden dan is het vast in staat om een daardoor verhoogd stralingsniveau te meten.
Er zit wel een addertje onder het gras: De telbuis van een Geiger-Mueller teller zoals deze kan tijdelijk "verzadigd" raken zodra het stralingsniveau extreem groter wordt dan de gevoeligheid van de ingebouwde telbuis. Militaire apparatuur om de eerste straling van een kernbom te meten zijn veel ongevoeliger, en hebben dat nadeel niet. Valt er dus eens een kernbom vlak voor onze voeten, dan is het misschien niet dit geigertellertje dat ons waarschuwt voordat we verdampen.

Nu heb ik dit geigertellertje al zonder problemen blootgesteld aan een stralingsniveau van zo'n 58 uSv/h en dat is best stevig nu de normale achtergrondstraling hier zo'n 0,10 uSv/h bedraagt. Het apparaatje kan dat prima meten, en wat hogere stralingsniveau's vast ook.

Een vraag is ook, in hoeverre de ingebouwde elektronica in staat is om snel genoeg de individuele pulsen te verwerken. Er is een klein computertje ingebouwd dat dat doet, en dat het gemiddelde en maximaal gemeten stralingsniveau berekent en de opgelopen stralingsdosis bijhoudt. Dat doet het prima, en het blijkt ook in staat om het groter aantal pulsen van een veel gevoeliger telbuis te verwerken. Lees straks het zojuist door mij maximaal gemeten "stralingsniveau" maar eens uit van de onderstaande foto. In werkelijkheid was het stralingsniveau 1/5 daarvan, maar evengoed in mVs/h en die stortvloed aan pulsen kan het dus aan.

Met een geigertellertje zoals deze is het in principe al mogelijk om op een eventuele radioactieve besmetting van levensmiddelen te controleren, maar dat vereist wel extra aandacht en handelingen. De gevoeligheid van de telbuis is relatief groot voor zo'n mini-geigerteller, maar blijft relatief klein als het gaat om het meten van geringe stralingsniveau-verschillen zoals bij voedsel. Door het te meten voedsel samen met de geigerteller in een loden afscherming te plaatsen, en over een langere tijd de opgelopen dosis te meten (bijvoorbeeld 2 uren) is er echter wel zinvols mogelijk. Het wordt dan een vergelijkend meten, maar heeft zeker zin in een SHTF situatie.

Nu is het zo, dat de gevoeligheid van een telbuis grofweg evenredig is met het volume ervan (bij gelijke bouwwijze). Dat is wel logisch want een telbuis kan alleen deeltjes meten die er doorheen schieten, en een grotere telbuis meet ook de deeltjes die net buiten langs een kleinere schieten. De werking van een telbuis berust op een elektrische spanning van zo'n 250-350V DC over de telbuis gevuld met een uitgekiend gasmengsel. Schiet er een deeltje door de telbuis dan ioniseert dat kortstondig het aanwezige gas waardoor dat heel even geleidend wordt en er een elektrische stroom gaat lopen die als puls wordt gemeten. Nu maakt het in principe niet veel uit of er nu een grote of kleine telbuis van die meetspanning wordt voorzien. De ingebouwde elektronica levert die spanning al, dus zou ook het aansluiten van een grotere telbuis moeten kunnen. En dat blijkt ook zo te zijn.

Ik moet er wel bij uitleggen, dat ik al over diverse telbuizen beschik. De uitdaging om uitgerekend dit mini-geigertellertje nog gevoeliger te maken lag voor de hand. Ik heb het van een aansluiting voor een externe telbuis voorzien, en er (parallel) een flink grotere telbuis bij geplaatst. Het aantal meetpulsen werd daardoor 5-6 x groter waardoor het geigertellertje flink gevoeliger is geworden en ook sneller relatief geringe verschillen in stralingsbelasting kan detecteren. Een aandachtspunt is wel, dat de uitgelezen stralingswaarden natuurlijk weer door de 5-6 x factor gedeeld moeten worden genomen; de electronica weet immers niet dat er een "monster-telbuis" aan hangt.

Voor wie een beetje handig is en wat simpel soldeerwerk en "dremel-werk" geen probleem is, is het leuk om te weten dat zoiets kan. Koop je er eentje, dan is er dus die optie en telbuizen zijn voor een paar tientjes wel te koop, zoals bijvoorbeeld de SBM-20 of vergelijkbaar.

Naast 1. de veel grotere gevoeligheid zijn er nog verdere voordelen van een externe telbuis, en wel:

2. Militaire geigertellers zijn vaak van een losse probe voorzien, die aan een stok kan worden bevestigd. Omdat radioactieve dingen "puntbronnen" zijn, waarvan de stralingsintensiteit afneemt met het kwadraat van de afstand, zijn er zo relatief veilig sterk stralende voorwerpen te detecteren. Het beste immers wat afstand houden tussen jezelf en zoiets, en dat lukt nu. Daarnaast, is het enorm handig voor wie bijvoorbeeld radioactieve mineralen zoekt zoals ik wel heb gedaan in het verleden. Aan een stok gemonteerd haal je het eenvoudig heen en weer, zoals bij een metaaldetector ook.

3. Er zijn ook verschillende telbuizen te monteren. Net naar gelang het gebruik kan je er dan meer- of minder gevoelige telbuizen aan koppelen. Voor mij was de hoofdreden voor de ombouw echter, om er een speciale telbuis aan te kunnen koppelen. De doorsnee telbuizen meten beta en gamma straling, maar geen alfa straling. Er bestaan echter telbuizen met een mica-venster die ook de zwakke alfa straling kunnen meten. Dat komt in lucht niet verder dan zo'n 6 cm en komt nog niet door een sigarettenvloeitje heen. Maar, wel door mica... Nu is vooral die alfa straling bruikbaar voor het meten van radioactieve besmetting, dus wil ik er een LND-712 telbuis aan koppelen die ik heb. Ik moet dat nog doen, maar ben er zeker van dat ook dat zal werken. Zo nodig, heb ik dan straks een compleet "besmettingslab" op zak ter grootte van een sigarettendoosje, eventueel inclusief loden afscherming.

4. Coax kabeltjes met BNC of sma aansluitingen zijn er volop te koop, en via oom Huang voor relatief weinig. Met een langere kabel van enkele meters, heb je zo buiten de schuilkelder de meetsonde (telbuis) en veilig in "de schuilkelder" de geigerteller. Door afwisselend verschillende telbuizen te koppelen is er natuurlijk ook in de schuilkelder zelf nog te meten. Voor de duidelijkheid even: ik heb de externe telbuis nu parallel aan de interne telbuis gekoppeld. Koppel ik de externe af, dan meet de geigerteller dus onveranderd door met de originele telbuis. Bij gebruik moet je er dus rekening mee houden dat er (indien gekoppeld) er met beide telbuizen wordt gemeten, maar iets van een keuzeschakelaar is desgewenst natuurlijk gemakkelijk aan te brengen.

De omgebouwde mini-monster geigerteller, na een fikse stralingsdosis:
Na plaatsing van de foto bleek deze te zijn gecomprimeerd waardoor de uitlezing wazig werd. Die bedraagt 2,26 mSv/h, en de werkelijke stralingsbelasting zal zo'n 1/5 daarvan zijn geweest.