Off grid (vakantie)woning het buitenland

[Henk88]

Hoi allemaal,

Ik had eerder een topic aangemaakt over een zelfvoorzienend Tiny House in Nederland. Maar door de vele regels en voorwaarden blijkt dit toch wel erg tijdrovend en kostbaar.

Echter ik wil liever (nog) niet emigreren en ik ben op zich tevreden met mijn huidige huurwoning. Daarom kreeg ik het idee voor een offgrid (vakantie)woning in het buitenland. In dunbevolktere landen zijn woningen of bouwgrond vaak goedkoper en is er meer mogelijk dan in het dichtbevolkte Nederland.

Daarnaast hoef een vakantiewoning (ook nuttig als BOL) natuurlijk aan minder zware eisen te voldoen dan een permanente woning. Mijn doel zou zijn er om er enkele maanden per jaar door te brengen op ‘spartaanse wijze’, dus met de hand wassen, alleen een laptopje aan electronica, koken en verwarmen op hout. Daardoor zou je kunnen beginnen met kleinschaligere, goedkopere opties voor verwarming, energievoorziening en dergelijke. Toch loop ik nog tegen een aantal vragen en problemen aan, vandaar dit topic.


Wat heb ik in gedachten;

- Goedkope (vakantie)woning kopen (minder dan 50.000 euro) zonder al te veel eisen, behalve dat muren/dak en kozijnen niet al te rot zijn en dat het een beetje meer afgelegen is met een wat groter lapje grond.

- Hier enkele maanden per jaar doorbrengen en stapsgewijs de woning zo zelfvoorzienend/off-grid mogelijk maken (ik werk zelf op afstand dus inkomen in het land ter plekke is niet perse noodzakelijk).

- Minimalisme is het uitgangspunt. Dus alleen stroom voor het hoog nodige en bijvoorbeeld koeling met een koelbox in plaats van koelkast en een campingwasmachine enzovoorts. Watervoorziening met behulp van een put of regenwateropvang en stoken op hout of pellets.


Zaken waar ik tegenaan loop;

- Welk land? Ik weet dat er al een topic is over favoriete prepperslanden, maar ik kom er niet uit. Mijn voorkeur gaat zelf naar Zweden vanwege de ruimte en de goedkope woningen (al weet ik dat Zweden ook zo zijn nadelen/problemen heeft), maar er zijn natuurlijk meer landen. Harde eis is in ieder geval dat ik er met de auto zou kunnen komen vanuit Nederland binnen 1 a 2 dagen.

- Beveiliging? De woning zal natuurlijk een deel van het jaar leeg staan. Een hek en een goed verborgen opslag voor waardevolle zaken doen natuurlijk al een hoop. Maar in hoeverre moet je je hier zorgen over maken? Camerasystemen via internet zijn een optie (niet heel zelfvoorzienend), maar duur in aanschaf.

- Tuinieren? Ik zou graag bij mijn woning in Nederland en de toekomstige vakantiewoning een moestuin hebben en het liefst nog iets van ei-voorziening in de vorm van kippen/kwartels. Ik ben echter maar alleen en ik zit dus met de uitdaging, hoe kun je dit oplossen. Beesten gaan meezeulen in de auto lijkt me nogal dieronvriendelijk, maar ook gewassen hebben periodiek aandacht nodig. Iemand creatieve ideeën?

- Sociale contacten? Tot slot, niet onbelangrijk – sociale contacten. In Nederland heb ik familie en vrienden maar in het buitenland ken ik niemand. Ik sta niet speciaal bekend als een heel sociaal persoon. Een uitdaging lijkt me om als buitenlander toch wat sociale contacten op te doen zodat je niet alleen op jezelf bent aangewezen. Iemand hier ervaring mee?

- Kosten van basisvoorzieningen/huiseigenaarschap? Het uiteindelijke doel is natuurlijk onafhankelijk te worden van basisvoorzieningen, maar dit zal enige tijd duren. Ik lees dat bijvoorbeeld veel woningen in Zweden geen riolering of watervoorziening hebben. Nu kun je dit oplossen met een sceptic tank, regenwateropvang enzovoorts.

Echter je zult er niet altijd aan ontkomen om toch derden in te huren voor bijvoorbeeld het aanleveren van een vracht pellets, het legen van een sceptic tank of het inkopen van drinkwater. Daarnaast heb je nog te maken met wisselende kosten/belastingen voor woningeigenaren in verschillende landen. Dus ik heb nog een beetje moeite om in te schatten hoeveel vaste kosten de woning met zich meebrengt, met name in voorzieningen en wet/regelgeving, naast de aanschafkosten.

Er zijn vast mensen die ook al in deze richting hebben zitten denken of dit zelfs al hebben gedaan. Ik ben benieuwd naar jullie input. Ik heb al veel nagedacht over zelfvoorzienend wonen maar nog niet veel inzicht/kennis van wonen in het buitenland (al dan niet tijdelijk).

Groeten,
Henk

 

[Harry Nack]

Naast bereikbaarheid met de auto, zou ik ook een vliegveld in de buurt geen overbodige luxe vinden. Hooguit een uur of anderhalf lijkt me ideaal.

Beveiliging is altijd lastig want hoe meer afgelegen, des te eenvoudiger voor inbrekers. Hier bij ons in de buurt houden de buren elkaars huizen goed in de gaten en een stel honden die rondlopen is geen overbodige luxe. Ik ken zelfs een Nederlander met een super mooi huis waar, als hij in Nederland is een Engelsman verblijft. Die is dan tevens klusjesman en poolboy.

Voordeel aan minimalistisch is dat je het huis goed kunt verbergen. Ik ben op boerderijtjes geweest bij ons in de buurt waarvan, als je het niet zou weten, niet eens zichtbaar is dat er iets ligt. Behalve misschien vanuit de lucht.

Kies ook voor een land waar je nog redelijk eenvoudig en goedkoop een bouwvergunning kunt krijgen. En waar de jaarlijkse kosten betaalbaar zijn.

Verder de taal is ook niet geheel onbelangrijk. Daar waar mensen wat Engels of Duits verstaan is wel handig of waar men gewend is aan buitenlanders.

 

[Flos]

Beste @Henk88 je schrijft dat je in Nederland ook wel een moestuin wilt of iets met een ei.
Daaruit versta ik dat je weinig of geen ervaring hebt in op je zelf te wonen. Ik weet uit ervaring dat off grid wonen in een west Europees land praktisch onmogelijk is als je de luxe wilt wat je nu gewoon bent.
Maar goed het is het proberen waard. En daar zijn de Scandinavië nog het meest geschikt voor denk ik.
Dus oefenen in Nederland lijkt mij de boodschap en niet alleen achter het toetsenbord.

 

[petroman]

Beste @Henk88 , ik snap enerzijds je vragen wel maar anderszijds mis ik realiteit.
begin bij het begin: je hebt een huis, sluit water, gas en elektra voor een paar maanden af en kijk hoe dat bevalt. Wat mis je ?
Eten, drinken, buren, preppers-shelter.nl.
Bepaal dan op basis van die ervaringen (wissel de maanden af per jaargetijde) wat je nodig hebt.
Ga bij jezelf te rade waarom je weg wilt of waarvoor je vlucht. Dit bepaald nl. ook je nieuwe stekkie.
Hoe zit het met je talen knobel, (tuinier)skills ?

Qua locatie: wij zaten eens als vakantie op een niet al te luxe bungalowpark op de rand van NL en B, diverse huisjes werden permanent bewoond en er stonden er wat te koop.
Niet diep in nowhere maar wel van het druk belopen pad zeg maar.
Onzinnig ? Wel ik herinner mij dat diverse criminelen opgepakt worden op een bungalow park. Tot mafiosi toe. Dus je kan zelfs nu onder de radar leven op een park.
Tsja je hebt dan geen moestuin maar wat prei en aardappelen planten en een fruitboom moet wel lukken.
Succes.

 

[Henk88]

Naast bereikbaarheid met de auto, zou ik ook een vliegveld in de buurt geen overbodige luxe vinden. Hooguit een uur of anderhalf lijkt me ideaal.

Beveiliging is altijd lastig want hoe meer afgelegen, des te eenvoudiger voor inbrekers. Hier bij ons in de buurt houden de buren elkaars huizen goed in de gaten en een stel honden die rondlopen is geen overbodige luxe. Ik ken zelfs een Nederlander met een super mooi huis waar, als hij in Nederland is een Engelsman verblijft. Die is dan tevens klusjesman en poolboy.

Voordeel aan minimalistisch is dat je het huis goed kunt verbergen. Ik ben op boerderijtjes geweest bij ons in de buurt waarvan, als je het niet zou weten, niet eens zichtbaar is dat er iets ligt. Behalve misschien vanuit de lucht.

Kies ook voor een land waar je nog redelijk eenvoudig en goedkoop een bouwvergunning kunt krijgen. En waar de jaarlijkse kosten betaalbaar zijn.

Verder de taal is ook niet geheel onbelangrijk. Daar waar mensen wat Engels of Duits verstaan is wel handig of waar men gewend is aan buitenlanders.

Bedankt voor de tips rondom beveiliging, hier ga ik nog eens goed over nadenken. Ik moet ook eens een lijstje gaan maken van potentiële landen met net wat meer info over de omstandigheden. Dan krijg ik ook een beter beeld van wat jij noemt, kosten en taal/cultuur.

Beste @Henk88 je schrijft dat je in Nederland ook wel een moestuin wilt of iets met een ei.
Daaruit versta ik dat je weinig of geen ervaring hebt in op je zelf te wonen. Ik weet uit ervaring dat off grid wonen in een west Europees land praktisch onmogelijk is als je de luxe wilt wat je nu gewoon bent.
Maar goed het is het proberen waard. En daar zijn de Scandinavië nog het meest geschikt voor denk ik.
Dus oefenen in Nederland lijkt mij de boodschap en niet alleen achter het toetsenbord.

Ik ben al actief bezig met moestuinieren en dergelijke, dus ik zit zeker niet alleen achter mijn toetsenbord . De uitdaging wat betreft de moestuin zat mij er meer in dat als ik twee huizen heb met twee moestuinen en ik kan maar op 1 plek tegelijk zijn dat dat dan praktische problemen oplevert

Verder maak ik zelf onderscheid tussen off-grid en zelfvoorzienend wonen. Off-grid zie ik als simpelweg wonen zonder voorzieningen als gas/water/licht en riolering. Zelfvoorzienend is wat mij betreft meer de mate waarin je voor je eigen levensonderhoud kunt zorgen (van zelf energie opwekken tot voorzien in je eigen eten) in plaats van het te kopen in een winkel.

Het eerste doel zou voor mij zijn een paar maanden in het jaar off-grid leven. Maar dat betekend niet dat ik gelijk kan/wil voorzien in mijn eigen energie of eten. Dat is een langdurig proces en in mijn eentje zal ik waarschijnlijk ook nooit helemaal zelfvoorzienend kunnen zijn, zeker niet als je ook nog andere dingen wilt doen.

Beste @Henk88 , ik snap enerzijds je vragen wel maar anderszijds mis ik realiteit.
begin bij het begin: je hebt een huis, sluit water, gas en elektra voor een paar maanden af en kijk hoe dat bevalt. Wat mis je ?
Eten, drinken, buren, preppers-shelter.nl.
Bepaal dan op basis van die ervaringen (wissel de maanden af per jaargetijde) wat je nodig hebt.
Ga bij jezelf te rade waarom je weg wilt of waarvoor je vlucht. Dit bepaald nl. ook je nieuwe stekkie.
Hoe zit het met je talen knobel, (tuinier)skills ?

Qua locatie: wij zaten eens als vakantie op een niet al te luxe bungalowpark op de rand van NL en B, diverse huisjes werden permanent bewoond en er stonden er wat te koop.
Niet diep in nowhere maar wel van het druk belopen pad zeg maar.
Onzinnig ? Wel ik herinner mij dat diverse criminelen opgepakt worden op een bungalow park. Tot mafiosi toe. Dus je kan zelfs nu onder de radar leven op een park.
Tsja je hebt dan geen moestuin maar wat prei en aardappelen planten en een fruitboom moet wel lukken.
Succes.

Ik ben niet perse op de vlucht voor iets, een tweede woning in het buitenland is op dit moment meer hobby dan noodzaak. Een klusproject, een kans om ervaring op te doen in een andere cultuur, te experimenteren met zelfvoorzienendheid enzovoorts en wellicht zelfs een goede belegging in de vorm van een stukje vastgoed of een BOL voor slechtere tijden.

Natuurlijk is het goed om een keer de stroom af te sluiten om te oefenen, maar mijn huidige huis is daar niet op ingericht. Simpel voorbeeld; thuis heb ik een energievretende wasmachine droger combi en zonnepanelen, maar geen powerwall (mag niet van de woningbouw). Sluit ik de stroom af kan ik een handwasje doen maar verder kan ik niks doen op dat gebied.

Zou ik off-grid gaan wonen zou ik een wateropvangplek hoger gelegen (soort van watertoren), in combinatie met een energiezuinige (camping)wasmachine en een waterfilter in combinatie met een kleine powerwall en zonnepanelen. Natuurlijk werkt dit minder goed dan mijn wasmachine thuis, maar nog altijd een stuk beter dan een handwas doen. Overigens heb ik best ervaring met enkele weken leven zonder voorzieningen, dus ik geloof wel dat ik me kan voorstellen hoe dat is.

Een (permanente bewoond) vakantiepark spreekt me om de reden die jij al noemt, het soort publiek wat er vaak komt/woont niet aan.

 

[drent]

Moderne huizen zijn inderdaad niet ingericht op een stroomloos functioneren. Zo zuinig mogelijk en (dus) met zo min mogelijk apparaten kan er wel degelijk een hoop winst behaald worden.
Mijn minimale lijstje apparaten waarvoor ik echt stroomvoorziening (net, anders of combi) voor wil :
super zuinige vriezer (koelkast = koelbox met de vriezer voor de koelelementen) & wasmachine, laptop + internet, wat led lampen, schrikdraadapparaat (om dieren op een plek te houden en/of er juist vandaan), mogelijk waterpomp en wat klein spul dat op geladen moet worden (mobieltje, ereader, e.d.). Koken/bakken en verwarmen liever via hout en in de zomer gasfles/in geschikt klimaat/ruimte buiten eventueel op hout. Huidige situatie is gasaansluiting voor cv en koken, oven en waterkoker zijn electrisch. Investeren in zuinige apparaten is echter ook nu zinvol, nu minder kosten, en mocht er een mogelijkheid komen, dan scheelt dat een grote kostenpost dan (verhuizen is gewoon erg duur en zeker naar ver weg).

Grote valkuil met off-grid is dat je net zo hard onderdelen nodig hebt als dat je stroomleverancier nu dat heeft. Stroom zelfvoorzienend zijn door enkel de kabels en buizen door te knippen & af te doppen is een gevaarlijke illusie. Het maakt je amper minder kwetsbaar voor storingen, eerder andersom, want je kan niet 24/7 de boel monitoren, 100% binnen je stroombudget blijven is ook onmogelijk, er moeten regelmatig dingen vervangen worden (accu's bv) en tussen november en maart levert zon niet genoeg op in NL zeker, in Zweden nog erger. Wind op kleine schaal is een nog slechtere optie met meer bewegende delen en dus kwetsbaarheid, komt nog eens de noodzaak van een minimale windsnelheid boven op. Een niet stroom backup maakt de situatie een stuk robuuster, en in een shtf scenario ben je minder aantrekkelijk, maar je kan ook jouw oplossingen aan anderen leren, gat graven voor een aardkelder vraagt enkel iets dat als schep te gebruiken is, geen schaarse middelen die uit een verre fabriek moeten komen en niemand wil weggeven/ruilen.

Ik weet heel goed hoe fijn, practisch en luxe een wasmachine is (tijdje op de hand gewassen naast voltijd baan zelfs), sommige dingen vreten zonder moderne apparatuur veel tijd en zware fysieke inspanning (en niemand wordt er jonger op, plan zeker zijnde prepper voor zowel simpeler qua hoe als waarmee daarom). Zeker als je een vakantiewoning zo veilig = onaantrekkelijk mogelijk wil maken voor dieven en krakers, is combi van niks te halen en goede buren erg fijn. Bijkomend voordeel is dat er geen/weinig apparaten zijn die het lang, betrouwbaar blijven doen bij regelmatig maanden uit staan, zeker zonder stabiele temperaturen en luchtvochtigheid. Alles wat los als 1 unit naar zo'n woning toe gekomen is, kan er op die manier ook weer weg (incl. je houtkachel/fornuis trouwens). Komt bovenop dat een huis waar al een onderhoudsachterstand is, niet stabiel blijft met tijdelijke bewoning, er zal zeker in het begin fors geld en tijd in moeten om alles weer weersbestendig te krijgen. Van leegstand gaat elke woning achteruit, je onderhoudskosten zullen daarmee hoger zijn dan van een huis waar je wel permanent in woont en je verblijf daar zal meer klussen zijn (wat o.a. meer net of generatorstroom kost, want alles met de hand doen is dan gewoon geen tijd voor en je lijf is er niet aan gewend), dan beetje rondrommelen, experimenteren en iets opbouwen.

Ander plekje staat hier ook hoog op de wensenlijst (wil bv graag de dieren aan huis en geen directe buren meer), maar inkomen genereren is hier een stukje lastiger.

Algemene adviezen qua (deeltijd) verhuizen : spreek de taal, weet hoe het zit met de lokale regels (buitenlanders zijn nogal eens doelwit door achterdocht, hebzucht en misverstanden), zorg voor een huisoppas, zeker als je er spullen wil achterlaten die te vervoeren en dus te stelen/verkopen zijn of je huis aantrekkelijk maken voor andere criminele activiteiten.

Nu met de droogte is het weer eng duidelijk dat je zonder betrouwbare watervoorziening geheel verloren bent. Waar je ook zo'n plekje wil kopen/zoeken, jaarrond geschikt water op het terrein zelf is essentieel en let er op dat je dat desnoods met emmer aan touw/handpomp omhoog kan halen en naar huis/dieren kan brengen. Je hebt niks aan een put waar je zonder gemotoriseerde pomp geen water uit kan krijgen.

Zweden is een mooi land, maar korte dagen = korter groeiseizoen wat niet goed samengaat met eigen moestuin voor zo lang mogelijk vers eten (wat bv ook weer geen extra middelen kost die je op voorraad moet hebben). Voor voedsel voorziening zonder continue toezicht kan je beter richting permacultuur kijken. Fruit en notenbomen bv, die hebben ook een aantal jaar nodig om te beginnen met produceren, maar mits ze goed geworteld zijn, hebben ze weinig dagelijkse zorg nodig. Keus tussen kip en kwartel? Kip. Kwartels zijn te afhankelijk van broedmachines, etc. en kleinere snavels kunnen ook minder keukenafval aan. Met een goed kippenhok op beide locaties kan je ze vervoeren (let wel op wetgeving), maar ze zullen een tijdje van de leg zijn zodra de legstreng waar ze aan bezig zijn stopt (dus eerste paar dagen heb je vaak wel eitjes, daarna is er een dip). En als er hennen op eieren zitten wil je niet met ze slepen. Daarnaast is het niet echt practisch om met dieren te slepen die niet gewend zijn aan reizen, hond en in mindere mate kat (laatste zijn meer honkvast waar hond meer mensvast is) kan daar veel beter mee omgaan. En bv hond is zeker bij alleen en wat afgelegen plekje een goed extra paar oren en ogen die werkt als deurbel.

Stel jezelf dus zeer kritische vragen over hoe je dingen wil/kan oplossen en waar de nodige ingredienten/materialen vandaan komen. Zelfvoorzienend zijn op een niveau dat wij herkennen als een menswaardig bestaan kost meer aan middelen en daarmee inkomen dan je zou denken. Er zijn alternatieven, maar daarvoor zal je anders moeten kijken naar wat je wil en wat je werkelijk belangrijk vindt. Bv dat je 's morgens ipv eerst de houtkachel te moeten stoken voor warm water (thee/koffie, wassen) 's avonds al een paar thermosflessen met heet water in de hooikist gezet hebt. Hoe creatief kan je dus de moderne mogelijkheden combineren met de pre-electrische?

 

[Harry Nack]

@Henk88, ik heb een (inbraak)verzekering bij Alarmas Directa hier in Spanje voor mijn woning. Ze installeren twee alarmsystemen en een stuk of 7 sensoren, aangesloten op de centrale. Het systeem werkt ook op accu of solarsysteem. Het kost me ongeveer 50€ per masnd maar dan ben ik ook overal tegen verzekerd. En mocht er toch ingebroken worden, dan ben ik goed verzekerd.

 

[Marcel Peut]

@Henk88, ik heb een (inbraak)verzekering bij Alarmas Directa hier in Spanje voor mijn woning. Ze installeren twee alarmsystemen en een stuk of 7 sensoren, aangesloten op de centrale. Het systeem werkt ook op accu of solarsysteem. Het kost me ongeveer 50€ per masnd maar dan ben ik ook overal tegen verzekerd. En mocht er toch ingebroken worden, dan ben ik goed verzekerd.

Hoi allemaal,

Ik had eerder een topic aangemaakt over een zelfvoorzienend Tiny House in Nederland. Maar door de vele regels en voorwaarden blijkt dit toch wel erg tijdrovend en kostbaar.

Echter ik wil liever (nog) niet emigreren en ik ben op zich tevreden met mijn huidige huurwoning. Daarom kreeg ik het idee voor een offgrid (vakantie)woning in het buitenland. In dunbevolktere landen zijn woningen of bouwgrond vaak goedkoper en is er meer mogelijk dan in het dichtbevolkte Nederland.

Daarnaast hoef een vakantiewoning (ook nuttig als BOL) natuurlijk aan minder zware eisen te voldoen dan een permanente woning. Mijn doel zou zijn er om er enkele maanden per jaar door te brengen op ‘spartaanse wijze’, dus met de hand wassen, alleen een laptopje aan electronica, koken en verwarmen op hout. Daardoor zou je kunnen beginnen met kleinschaligere, goedkopere opties voor verwarming, energievoorziening en dergelijke. Toch loop ik nog tegen een aantal vragen en problemen aan, vandaar dit topic.


Wat heb ik in gedachten;

- Goedkope (vakantie)woning kopen (minder dan 50.000 euro) zonder al te veel eisen, behalve dat muren/dak en kozijnen niet al te rot zijn en dat het een beetje meer afgelegen is met een wat groter lapje grond.

- Hier enkele maanden per jaar doorbrengen en stapsgewijs de woning zo zelfvoorzienend/off-grid mogelijk maken (ik werk zelf op afstand dus inkomen in het land ter plekke is niet perse noodzakelijk).

- Minimalisme is het uitgangspunt. Dus alleen stroom voor het hoog nodige en bijvoorbeeld koeling met een koelbox in plaats van koelkast en een campingwasmachine enzovoorts. Watervoorziening met behulp van een put of regenwateropvang en stoken op hout of pellets.


Zaken waar ik tegenaan loop;

- Welk land? Ik weet dat er al een topic is over favoriete prepperslanden, maar ik kom er niet uit. Mijn voorkeur gaat zelf naar Zweden vanwege de ruimte en de goedkope woningen (al weet ik dat Zweden ook zo zijn nadelen/problemen heeft), maar er zijn natuurlijk meer landen. Harde eis is in ieder geval dat ik er met de auto zou kunnen komen vanuit Nederland binnen 1 a 2 dagen.

- Beveiliging? De woning zal natuurlijk een deel van het jaar leeg staan. Een hek en een goed verborgen opslag voor waardevolle zaken doen natuurlijk al een hoop. Maar in hoeverre moet je je hier zorgen over maken? Camerasystemen via internet zijn een optie (niet heel zelfvoorzienend), maar duur in aanschaf.

- Tuinieren? Ik zou graag bij mijn woning in Nederland en de toekomstige vakantiewoning een moestuin hebben en het liefst nog iets van ei-voorziening in de vorm van kippen/kwartels. Ik ben echter maar alleen en ik zit dus met de uitdaging, hoe kun je dit oplossen. Beesten gaan meezeulen in de auto lijkt me nogal dieronvriendelijk, maar ook gewassen hebben periodiek aandacht nodig. Iemand creatieve ideeën?

- Sociale contacten? Tot slot, niet onbelangrijk – sociale contacten. In Nederland heb ik familie en vrienden maar in het buitenland ken ik niemand. Ik sta niet speciaal bekend als een heel sociaal persoon. Een uitdaging lijkt me om als buitenlander toch wat sociale contacten op te doen zodat je niet alleen op jezelf bent aangewezen. Iemand hier ervaring mee?

- Kosten van basisvoorzieningen/huiseigenaarschap? Het uiteindelijke doel is natuurlijk onafhankelijk te worden van basisvoorzieningen, maar dit zal enige tijd duren. Ik lees dat bijvoorbeeld veel woningen in Zweden geen riolering of watervoorziening hebben. Nu kun je dit oplossen met een sceptic tank, regenwateropvang enzovoorts.

Echter je zult er niet altijd aan ontkomen om toch derden in te huren voor bijvoorbeeld het aanleveren van een vracht pellets, het legen van een sceptic tank of het inkopen van drinkwater. Daarnaast heb je nog te maken met wisselende kosten/belastingen voor woningeigenaren in verschillende landen. Dus ik heb nog een beetje moeite om in te schatten hoeveel vaste kosten de woning met zich meebrengt, met name in voorzieningen en wet/regelgeving, naast de aanschafkosten.

Er zijn vast mensen die ook al in deze richting hebben zitten denken of dit zelfs al hebben gedaan. Ik ben benieuwd naar jullie input. Ik heb al veel nagedacht over zelfvoorzienend wonen maar nog niet veel inzicht/kennis van wonen in het buitenland (al dan niet tijdelijk).

Groeten,
Henk

 

[Marcel Peut]

Als ik een gouden tip mag geven voor een vakantie huis off grid kijk eens naar Oeganda. Ik woon bijna drie jaar hier een geweldig land. Voor weinig geld koop je een hectare grond ga je ver van de hoofdstad Kampala dan kost dat minder dan €1000,- waar ik woon betaal je €30.000,- voor 22 meter bij 36 meter dit komt omdat we dicht bij het vliegveld en Kampala wonen. Hier valt voldoende regenwater om op te vangen om van te leven. Warmwater gaat perfect met een zonneboiler kosten hier €1100,-. Je kan voldoende eten verbouwen om van te leven ook het houden van dieren als kippen, honingbij, geiten of een koe is prima te doen. In onze tuin hebben we banaan, aardbei, tomaat, ananas, gember, knoflook, ui, granaatappel, zoete aardappel, koffie, avocado, sinaasappel, citroen, kruiden en nog veel meer. Alle medicijnen zijn zonder recept verkrijgbaar uiteraard tegen betaling. De zon is er twaalf per dag dus zonnecellen is een perfecte oplossing zeker in combinatie met een windturbine (1200 watt $400,-) de kosten zijn het laagst per geleverde watt van een turbine. Niemand heeft een verwarming hier sterker nog alle huizen zijn open. Voor een hulp in de huishouding betaal je €17,- per maand dan hebben ze recht op eten en twee vrije dagen per maand. Dan doen ze het hele huishouden van in de morgen tot in de avond. Om te koken kan je gebruik maken van een zonneoven dan kan je brandstof vrij koken. Er hoeft geen belasting afgedragen te worden op het bezit van land of een gebouw of wegenbelasting. In het Victoria meer zwemt de nijlbaars met een gewicht van 110 kg een flinke maaltijd. Kleding koop ik voor €2,50 op de markt dit komt uit Europa en is gedragen kleding maar vaak zitten er ook nieuwe kleding stukken tussen. Ik zelf loop meestal op teen slippers kosten €1,-. Een jas of andere warme kleding is niet nodig het is altijd 28 graden op de dag en 20 in de nacht.
De was is meestal binnen twee uur droog scheelt weer een wasdroger. Om schoon drinkwater te maken gebruiken we nu dit systeem. Het is een emmer met een keramische pot die gevuld word met vervuild water vervolgens druppelt het water door de pot en is het schoon drink water geworden. De pot gaat twee jaar mee en dient dan vervangen te worden. Het onderhoud bestaat uit het schoonmaken van de pot en emmer eens in de twee weken. Je kan maximaal 4,5 literwater filteren per keer en het duurt ongeveer drie uur voor dat het water doorgelopen is. De kosten waren €22,- voor twee jaar schoon drinkwater.

 

[Ray]

Verder weg is per definitie goedkoper. Het voormalig Oostblok heeft veel locaties waar e.e.a. mogelijk is tegen zeer lage tarieven. Je budget is aanzienlijk echter, dat geeft best mogelijkheden, zelfs voor een chalet/stacaravan in eigen land.

Houdt er wel rekening mee, hoe verder weg, des te minder vaak en makkelijk je tijd kan doorbrengen bij je tweede huis. De reiskosten tikken ook aan en velen verkijken zich hierop.

Je zou ook eens kunnen kijken naar Nederlanders, Belgen en Duitsers die reeds huisje hebben en deze ook verhuren, kun je het eens uitproberen voordat je een definitieve keuze voor een locatie maakt.

Op het oude forum zat een man, die heel veel weet over huisjes in allerlei landen en een kaart bijhoudt van Europa waar overal Nederlanders zitten. Op preppers.nl heette hij b5141975 En stelde zich in het voorstel topic voor als Benjamin Smit. http://preppers.nl/forum/threads/67...krijk-spanje-portugal-bulgary?p=9953#post9953

'k Ken ook mensen die in Roemenië zitten: https://www.jannekevos.nl/ Geweldige natuur daar.

Op Flickr heeft ie nog een album staan: https://www.flickr.com/photos/benjaminsmit/sets/ en in post op dat forum vind ik nog emailadressen ecodorpgezocht@gmail.com en emigreren2013@gmail.com

'k Weet niet of e.e.a nog actief is, maar je zou eens kunnen proberen contact met hem te leggen.

 

[Harry Nack]

In Afrika zou ik persoonlijk niets kopen of investeren. De meeste landen zijn niet stabiel en kennen hun eigen problemen. Ik hoor verhalen dat vooral blanke mensen worden verjaagd, vermoord of bestolen. Om maar niet te spreken van corruptie in alle lagen van de bevolking. Zodra er weer een machtswisseling is, kan het zomaar omslaan.

Er zijn mooie landen bij maar de ellende zoek ik niet op. Ik heb er ook problemen mee om misbruik te maken van lokale krachten voor 17€ per maand. Ook al liggen de lonen daar lager, ik zou mensen voor dat geld nooit laten werken van 's ochtends tot 's avonds.

Over het Victoria meer heb ik een aantal jaren geleden een documentaire gezien. Het loopt leeg en door overbevissing komt er steeds minder vis uit. Het beroep van visser wordt door steeds minder lokale vissers beoefend en daar waar het bij mensen gaat schuren, starten de problemen.

Hoewel Afrika als continent nog ruimte zou kunnen bieden voor een eenvoudig preppers bestaan, zijn er voor mij teveel negatieve berichten omtrent deze landen.

Of het nu gaat om een president die oppositieleiders vastzet, gevechten aan de grens met Congo, waarschuwingen door de VS op aanslagen op westerlingen, ziektes, een slechte eenzijdige economie gebaseerd op de import... etc etc voor de investering van 30.000€ kun je ook binnen de EU terecht is mijn mening.

 

[Deleted member 569]

In Afrika zou ik persoonlijk niets kopen of investeren. De meeste landen zijn niet stabiel en kennen hun eigen problemen. Ik hoor verhalen dat vooral blanke mensen worden verjaagd, vermoord of bestolen. Om maar niet te spreken van corruptie in alle lagen van de bevolking. Zodra er weer een machtswisseling is, kan het zomaar omslaan.

Jij komt al een stuk verder als blanke wanneer jij de Westerse kapitalistische gedachte thuis laat en verdiept waar jij naartoe gaat. Aanpassen & rekening houden met de lokale cultuur en jij hebt al een heel stuk minder problemen. 95 procent van de Nederlanderss die ik ontmoet in andere landen spreken van respect en al die onzin maar in praktijk wilt het niet echt lukken. Veel gemaakte fout is onze normen en waarden heilig verklaren en alles hierop reflecteren.

M.b.t. op u gehele post. Afrika is een groot continent en jij noemt feiten die verdeeld over het continent voorkomen.

 

[PBear]

@Henk88: In Duitsland is er de website www.immobilienscout24.de waar je in een zoekopdracht kan aangeven in welke regio, aantal kamers en binnen welke prijsgrenzen je een huur- of koopwoning zoekt. Je ontvangt dan regelmatig per email welke woning(en) aan je zoekcriteria voldoen met een of meer foto's en uitgebreidere informatie.

In 2008 kwam ik via die website op het spoor van een kleine eengezinswoning gelegen op een perceeltje van 130 m² in een een dorpje van ca. 500 inwoners in Oost-Duitsland. Aanvankelijke vraagprijs €7.500,-. Een jaar later stond het huisje nog steeds te koop en kon ik het inclusief €1.100,- makelaarskosten, het merendeel van meubilair en stoffering, notariskosten, overdrachtsbelasting en inschrijving in het "Grundbuch" (=kadaster) kopen voor €5.000,-
Hoewel het er redelijk onderhouden uit zag, was er wat achterstallig onderhoud in de vorm van een lekkend schuurdak, waarover de makelaar informeerde.
De aanwezigheid van asbest werd niet vernoemd en zoals te verwachten was met een huisje zonder isolatie of spouwmuren, gebouwd met kort na de oorlog van met moeite bijeengescharreld restmateriaal, was er ook optrekkend vocht in de muren.
Desgevraagd bleek de vorige eigenaar 1500 liter huisbrandolie per jaar te verstoken om de temperatuur in huiskamer en keuken op peil te houden.

Ik kocht het huisje als vakantiewoning/BOL en ook met de bedoeling ergens te kunnen woning als ik mijn woning in NL zou willen verkopen. Ik had in NL bijna 20 jaar als woningzoekende ingeschreven gestaan, maar dat had niets bruikbaars/betaalbaars opgeleverd. Het lijkt mij een gunstiger oplossing dan een "verzilver-hypotheek" om de overwaarde op mijn woning te benutten. Die verzilvert vooral de bank/verhuurder.

In volgende jaren heb ik het schuurdak bekleed met shingles, 600 Wattpiek aan zonnepanelen geinstalleerd, een 12V netwerk met LED-verlichting en een beperkte regenwateropvang (max. 800 liter). Voldoende om er enkele weken per jaar te kunnen verblijven. Ik neem een aantal jerrycans met drinkwater mee, maar kan zo nodig het opgevangen regenwater met een Sawyer mini nafilteren.

Er zijn 2 oliekachels, maar het huisje wordt niet verwarmd als ik er niet aanwezig ben. In de winter bevriest dus alles en zal de hoofdkraan en watermeter elektrisch verwarmd moeten worden als ik mij opnieuw op het waternet zou laten aansluiten. Daarom ben ik nu bezig een windmolentje (volgens Chinese specs max 500 Watt) te installeren om wat stroom te vangen als de zonnepanelen met sneeuw bedekt zijn.

Het probleem met optrekkend vocht heb ik deels kunnen bestrijden door rondom in de buitenmuren ter hoogte van het fundament om de 5 cm diepe gaten te boren en daarin met voor dat doel verkochte trechtertjes een waterglas-oplossing te laten sijpelen.
Er is weliswaar een speciale vloeistof te koop maar daarvan bedragen de kosten ca. €75,- per strekkende meter. Het in Polen gekochte waterglas (skło wodne) - want in Duitsland niet te koop gevonden - heeft mij c.a €50,- voor ca. 80 strekkende meters gekost.
Mogelijk werkt waterglas niet perfect, maar het vochtprobleem werd in elk geval een stuk minder. Het huisje is thans volledig off-grid, maar daarbij lever je natuurlijk heel wat gemak in. Er moet zeer bewust met stroom en watergebruik worden omgegaan. Spartaans leven dus. Ook heb ik de buitenmuren met 5cm dik piepschuim geisoleerd.

Aanvankelijk gebruikte ik een koelbox, maar nu - in de zomer - blijkt een klein koelkastje toch overdag op mijn zonnesysteem te kunnen werken. Overigens was achter in de schuur een geisoleerde kast gebouwd, waar in het verleden aardappelen werden bewaard. Een werkende douche was er niet, maar voor €100,- kon ik 2e hands een douchecabine kopen, die in de (verwarmde) keuken een plekje kon vinden.

Het zonnesysteem bestaat uit 2 afzonderlijke laadcircuits met elk 2 accu's van 75AH. Het ene circuit laadt uit 1 paneel (200Wp) het 12V netwerk en het andere circuit wordt geladen uit 2 zonnepanelen (400Wp), waarop een inverter van 1200W (effectief max. 800W), 12V DC naar 220V AC (gemodificeerde sinus) het bestaande 240V huisstroomnet verzorgt. De 2 systemen dienen als elkaars backup, doordat de accu's naast elkaar staan opgesteld en zo nodig omgeplugd kunnen worden. Bovendien heb een een 2KW benzine aggregaat, ingeval er b.v. voor elektrisch gereedschap meer vermogen nodig is.
In het halletje buiten onder een afdak is een toilet met een gierkeldertje er onder, zonder waterspoeling, die zo nu en dan leeggezogen moet worden door een bedrijf. Thans ben ik bezig een compost-toilet te bouwen om ook niet van die dienst afhankelijk te zijn en om een bij te kopen aangrenzend perceeltje van 100 m² met daarop te bouwen onderkelderde garage met daktuin te kunnen bemesten.

Ik ben in Duitsland, Polen en de Filipijnen een aantal zaken tegengekomen die we in Nederland niet gewend zijn, maar die zich wellicht ook in andere "buitenlanden" kunnen voordoen:
- Duitse makelaars werken 2-zijdig, dwz vragen provisie aan zowel koper als verkoper.
- In de Filipijnen kunnen meerdere makelaars zich met de verkoop bemoeien van dezelfde kavel, waarbij ook de vraagprijzen flink kunnen verschillen.
Ook is niet altijd duidelijk te krijgen wie de kavel in eigendom heeft/hebben, eigendomsbewijzen, tekeningen en/of kavelgrensmarkeringen ontbreken/zijn vervalst/verouderd of de kavel is deel van van een onverdeelde erfenis en/of de onroerend goedbelasting is in decennia niet betaald, waarvoor de koper opdraait: een recept voor problemen, al is de achterstallige onroerend goed belasting doorgaans een kwestie van enkele tientallen euro's. De plicht van de verkoper om de "capital gain tax" (een soort BTW) te betalen wordt maar al te graag op de koper afgeschoven. De overdracht kan niet geregistreerd worden, voordat de "capital gain tax" betaald is, ook al heeft de notaris de akte reeds gepasseerd en er is de aankoopsom voldaan. De koper is nog steeds afhankelijk van de medewerking van de verkoper.
De nieuwe tenaamstelling ("title") van een perceel kan een langdurige procedure met veel papierwerk zijn en ook buitensporig kosten: minstens €2.000,-
Een Filipijnse notaris doet niets meer dan helpen een krakkemikkig koopcontracct opstellen, dat voorlezen laten tekenen en zijn provisie incasseren. Gebrekkige controle van identiteit van de verkoper. Er is geen nationaal register van notariele akten.
- De kadastrale grenzen van mijn Duitse kavel waren nog niet definitief bepaald.
De verwerking van de nieuwe grenzen heeft/had een doorlooptijd van ca. 15 jaar.
Dit heeft gelukkig geen problemen met de buren opgeleverd en mij zelfs de mogelijkheid geboden een aangrenzend kaveltje van ca 100 m² gemeentegrond voor een bedrag van €600,- te kopen. Maar het kàn wel problemen geven.
- De Duitse makelaar had reeds gemeld dat er een milieuverplichting zou komen, die noodzaakte tot de bouw van een afvalwaterkelder, waarmee een bedrag van ongeveer €3.000- gemoeid zou kunnen zijn.
Omdat het huisje nog als vakantiewoning werd gebruikt, heb ik in overleg met de gemeentelijke waterbeheerder een aansluiting van mijn waterafvoer uit de keuken naar het gier-keldertje onder het toilet gelegd. Anders zou ik een afvalwater-opslag van tenminste 5m² hebben moeten bouwen. Regenwater mag wel in de grond geloosd worden.
- Toen ik mij op het Duitse adres inschreef, onving ik onverwachts een rekening ivm omroepbijdrage (Rundfunkbeitrag). Ook al maak ik geen gebruik van radio of TV (behalve satelliet-TV), iedere eigenaar van een woning in Duitsland is omroepbijdage verschuldigd. Toch een verrassende kostenpost van ca. €200,- per jaar.
- Bij aankoop van een huis in Duitsland is het keukenmeubilair normaal NIET inbegrepen. Die kan de vorige eigenaar dus meenemen naar zijn volgende adres.
- In Duitsland dient de gemeente voor de overdracht kan plaatsvinden en verklaring af te geven of het pand wel/niet als monument aangemerkt is. In mijn geval verzorgde de notaris dit.
- De Duitse notaris heeft de inschrijving in het kadaster verzorgd, maar b.v. in Polen moet je zelf zorgen dat je kavel door de geodetische dienst opgemeten wordt als er geen tekeningen van bestaan (kost ca. €1.000,- voor een perceel van 1000 m² en je moet het zelf bij de regionale rechtbank laten inschrijven.
- Zowel in Duitsland als in Polen en de Filipijnen is er geen gas-aansluiting. Ik gebruik propaangas flessen. In Duitsland wordt vaak electrisch gekookt en is soms ook de verwarming elektrisch. In de Filipijnen wordt zowel flessegas gebruikt als op houtskool gekookt. De verkrijgbare elektrische kookplaten zijn soms onveilig (Chinese makelij)

Ook de adviezen die met name @drent geeft lijken mij zinvol om te betrekken in je overwegingen. Off-grid vergt inderdaad meer onderhoud en heeft niet de betrouwbaarheid van de Nederlandse beheerders van gas- water- en elektranet.

Een belangrijk punt is ook de toegankelijkheid betrouwbaarheid van (mobiel) telefoonnet en internet. Op mijn Poolse locatie is er inmiddels 4G en kan ik zonder veel horten een youtube video bekijken. Op de Duitse locatie is het slechts 2G/EDGE en zelfs email kan een probleem zin. Op de Filipijnse locatie kan ik alleen traag mobiel internet ontvangen als ik boven op een heuvel ga staan.

Veel succes bij het zoeken naar een vakantie/BOL in een buitenland!

 

[Stuudje]

@PBear , mooie uitgebreide bijdrage!
Er zijn wel mogelijkheden de Rundfunkbeitrag op te zeggen, oa als het je tweede huis is.Het proberen waard.
https://www.rundfunkbeitrag.de/buergerinnen_und_buerger/formulare/abmelden/index_ger.html

 

[PBear]

@PBear , mooie uitgebreide bijdrage!
Er zijn wel mogelijkheden de Rundfunkbeitrag op te zeggen, oa als het je tweede huis is.Het proberen waard.
https://www.rundfunkbeitrag.de/buergerinnen_und_buerger/formulare/abmelden/index_ger.html

Bedankt voor de tip @Stuudje. Ik heb je link nagegaan. Helaas is "befreiung" van de Duitse omroepbijdrage slechts mogelijk voor een 2e huis dat ook een Duits adres heeft, of als je een Duitse sociale uitkering hebt, of in Duitsland erkend gehandicapte bent. Maar ook als je niet langer Duits ingezetene bent. Ook al ivm de Duitse wegenbelasting denk ik daarom maar verder te leven als Pools ingezetene.

 

[Henk88]

Bedankt voor alle bijdragen. Ik vind wat @Marcel Peut beschrijft heel interessant om te lezen. Maar Afrika is voor mij een stap te ver, eerst en vooral omdat ik niet afhankelijk wil zijn van een vliegtuig om te reizen tussen mijn toekomstige woning/BOL en Nederland. Wat @PBear beschrijft over zijn woning in Duitsland (interessant verhaal) is een beetje wat ik voor ogen heb.

@drent ook een interessante bijdrage. Ik ben het met je eens dat off-grid makkelijker klinkt dat het lijkt. Al ben ik iemand die zeer eenvoudig kan leven, zowel qua comfort, voedsel als stroomverbruik. Ik ben dus niet zozeer bang dat ik een paar dagen geen stroom heb. Maar ik plan natuurlijk wel zaken dubbel uit te voeren - meerdere accu's, windmolens en zonnepanelen + reserveonderdelen in huis. Met als extra backup nog een mini-windmolen en zonnepaneel op USB. Zo heb je een driedubbel uitgevoerde noodstroomvoorziening om in ieder geval smartphone, tablet en wereldradio op te laden.

Verwarming en watervoorziening moeten natuurlijk zo aangelegd worden dat je niet afhankelijk bent van stroom. Bij voorkeur ook weer dubbel uitgevoerd met bijvoorbeeld een houtkachel als basis en een petroleumkachel voor noodgevallen. Zo heb ik wel meer ideeen, ik zie het ook meer als hobbyproject en het voordeel omdat ik op afstand werk is dat ik niet afhankelijk ben van lokaal inkomen in ieder geval.

Bedankt nogmaals voor de uitgebreide reacties - ik ga eens goed nadenken en mijn plannen op papier wat verder uitwerken.

 

[Lai]

@Henk88 Off grid with Doug & Stacy is wat voor je. Deze mensen leven zo als jij het voor ogen hebt. Leven helemaal zonder elektra in huis. Voor elektrisch gereedschap gebruiken ze een aggregaat. Hun watervoorziening maakt gebruik van zwaarte kracht en capillaire opstijging. Komt geen elektra bij kijken.

https://www.youtube.com/channel/UChit3QKk051fCsqliwVrbuQ

 

[FcTollius]

https://www.npostart.nl/droomhuis-gezocht/08-08-2019/POW_04421150

Drie aardige off-grid woningen in Finland en (relatief) betaalbaar. Al zei mijn vriendin ja super leuk hoor maar ik ga er niet zitten hoor al dat groen en sneeuw in de winter....

 

[drent]

https://www.npostart.nl/droomhuis-gezocht/08-08-2019/POW_04421150
https://www.npostart.nl/droomhuis-gezocht/08-08-2019/POW_04421150
Drie aardige off-grid woningen in Finland en (relatief) betaalbaar. Al zei mijn vriendin ja super leuk hoor maar ik ga er niet zitten hoor al dat groen en sneeuw in de winter....

Die sneeuw is nog tot daar aan toe, de muggen zijn een veel groter probleem.

 

[PBear]

Hieronder wat illustraties van mijn pogingen om mijn huisje in Oost-Duitsland off-grid te maken:

Regenwater wordt van het dak van de wasruimte opgevangen in een 300 liter tank. In het afvoerpunt van de dakgoot zit een voorfilter van een stuk opgerold wasemkapfilter in een wegwerp koffiebekertje met wat gaten in de bodem. Dat bleek juist te passen in de regenpijp. Dat filter moet regelmatig schoongespoeld worden, want het vangt nogal wat vuil op.
Het bruine vat met aftappunt bevat een kunstof rooster dat het water pas naar het aftappunt leidt als er redelijk wat regenwater door stroomt. Dat werkt als een grof filter. Wat het voorfilter niet tegenhoudt, wordt hier met het eerste regenwater van een bui afgevoerd via de regenpijp.



Vervolgens leidt de slang van het aftappunt (een stuk oude stofzuigerslang) naar het opvangvat. Aan het einde van de slang is andermaal een stuk opgerold afzuigkapfilter bevestigd voor fijner filteren.



Hierna belandt het in de opvangtank. Als de opvangtank vol is staat het waterniveau gelijk met het aftappunt, waardoor de tank automatisch niet verder gevuld wordt.

Omdat het huis in de winter niet verwarmd wordt, zal het water in de opvangtank in de winter bevriezen en daardoor uitzetten. Daarom is gekozen voor deze trapeziumvormige kunstof tank. Bij uitzetting kan het ijs zich lossen en naar boven bewegen en zal de tank niet barsten, wat bij een cilinder- of kubusvormige tank wel het geval zal zijn.

Toch zal ik nog een voorziening moeten maken om in de winter het ijs in de tank te doen smelten. Te denken valt aan een elektrisch verwarmingselement, maar dat heeft het nadeel dat het veel stroom nodig heeft, terwijl de zonnepanelen in de winter slechts minimaal leveren. Daarom denk ik de houtgestookte wasketel te benutten, die al in de wasruimte aanwezig is. Door die vooraf met water te vullen en daar met plastic slang een spiraalvormige warmtewisselaar in te leggen die verbonden wordt met een soortgelijke spiraal in de opvangtank, en in die spiralen antivriesvloeistof rond te pompen (of door gebruik van natuurlijke stroming door opwarming/afkoeling) lijkt het me mogelijk het ijs in zowel de wasketel als de opvangtank geleidelijk te laten ontdooien, zonder dat de hele wasruimte verwarmd moet worden.

Onderstaand composttoilet heb ik zeer recent getimmerd van wat stukken geplastificeerde
plaat die ik nog in opslag had. De 'soft-close' WC-bril kwam voor €.15,- van de Action.
Mijn Poolse buurman was blij dat ik een lading overtollig zaagmeel van hem meenam, waarmee de toiletemmer telkens na een 'grote boodschap' afgedekt kan worden. In een lege 5-liter jerrycan wordt de 'kleine boodschap' opgevangen. Vooralsnag via de rode trechter, maar als ik weer een lege 5-liter waterfles tegen kom, kan ik daar een wat comfortabeler grote trechter van maken, zoals @Stuudje mij tipte.
Als de emmer of jerrycan vol is kan die geleegd worden in het buiten aanwezige compostvat en dienen voor bemesting van de toekomstige tuin.





Het huisje beschikte bij aankoop niet over een werkende douche. Er was een defecte douchecabine in de wasruimte, maar dat leek me in de winter minder dan behaaglijk.
Gelukkig kon ik een 2e- handse douchecabine op de kop tikken, die ik na verplaatsing van de oliekachel in de keuken, op comfortable afstand van die kachel kon opstellen.



In een volgende topic-bijdrage wat meer over de stroomvoorziening.