Zelfvoorzienende moestuin in gewone achtertuin

Goedenavond allemaal,

Ik ben bezig met goede voornemens maken voor het komende jaar. 1 daarvan is een zo zelfvoorzienend mogelijke moestuin maken in de achtertuin van mijn rijwoning. Ik heb al wel wat kleinschalig geëxperimenteerd met moestuinen maar niet echt gestructureerd.

Reden voor dit topic is om eigenlijk advies te vragen over wat zo’n moestuin zou moeten bevatten. Ik kan namelijk genoeg informatie vinden over specifieke planten (zaaitabellen, eigenschappen etc) maar niet zozeer over wat je nu eigenlijk nodig hebt in bredere zin.

Ik vond wel deze site https://www.visionair.nl/wetenschap/hoe-groot-moet-je-tuin-zijn-om-100-zelfvoorzienend-te-worden/ waarop staat dat je 35-40 m2 nodig hebt om in je eigen groente en fruit te voorzien, 250 m2 voor peulvruchten, brood en aardappelen en 30 m2 voor oliehoudende zaden. Dit is exclusief vlees, melk en andere dierlijke producten.

Nu heb ik circa 150 m2 beschikbare ruimte in te tuin, dat is natuurlijk niet genoeg om zelfvoorzienend te leven. Ook zijn sommige zaken zoals tarwe te complex of arbeidsintensief om zelf te verbouwen. Maar het zou wel genoeg kunnen zijn om een heel eind te komen. Zo zijn rijst en pasta bijvoorbeeld eenvoudig en goedkoop op te slaan. Daarnaast eet ik zelf weinig vlees en vooral veel blikvis, wat ook weer makkelijk en lang houdbaar is.

De gedacht was dus, kan ik met een flinke voorraad pasta, rijst en blikvis + 150 m2 slim benutte grond voorzien in dagelijks eten voor 1 persoon? Wellicht wel, maar wat moet er dan dus in de tuin komen?

Zaken die in ieder geval moeten terugkomen

- Aardappelen, verschillende rassen verspreid over het jaar

- Mais, als een van de weinige graansoorten die je achtertuin in kan

- Bonen, zoals linzen en kidneybonen voor de koolhydraten

- Zaden, zoals koolzaad, lijnzaad en zonnebloempitten

- Groenten, winter en zomergroente zoals in ieder geval wortels, uien, tomaten en knoflook

- Fruit, makkelijk zomerfruit zoals framboos en wellicht 2 of 3 appelboom(pjes) voor langduriger houdbaar fruit

Het gebruik van een (kleine) kas is optioneel maar ik heb hier geen ervaring mee. De voorkeur verdient het om zoveel mogelijk gespreid te zaaien omdat ik beperkte vriescapaciteit heb, dus zoveel mogelijk van ‘het land’ eten. Ik ben daarbij geen veeleisende eter dus (relatief) weinig variatie in het menu vind ik persoonlijk geen bezwaar.

Waar ik vooral een beetje tegen aanloop is de verdeling door het jaar heen, dus je vervangt bijvoorbeeld tomaat in de zomer door winterpeen in de winter, maar ik heb niet voor alle gewassen nog een oplossing en natuurlijk een beetje de hoeveelheden/opbrengst. Met opbrengst zowel in voedingswaarde als hoeveelheid, hierin heb ik nog niet echt inzicht.

Dus hoe stel ik in hele grote lijnen een gebalanceerd dieet en plattegrond op.

Nu hoef ik er niet gelijk van de te kunnen leven, dus als wat mislukt is het niet erg maar ik wilde graag zien hoe ver ik komend jaar kan komen. Uitdaging is natuurlijk om zo weinig mogelijk naar de groenteboer te gaan.

 

Ik zou vooral gaan voor dingen die je zelf graag eet. Daarnaast zou een kas je seizoen aanzienlijk verlengen, denk ik.

Wecken/inmaken van je voorraad zou ik prefereren boven de vrieskist. Je kunt dan bijvoorbeeld op een SC ook het één en ander ruilen met iemand.

 

@Henk88 Hier boven is door @Harry Nack Het essentiële gezegt als je niet of nauwelijks soep eet moet je geen honderd preien planten want dat vinden de buren enkel leuk. En hou het in het beginne simpel. Want met tegenslagen van bv ongedierte of karige op brengt gaat een mens al hou opgeven

 

Met een beetje goede planning zou je het hele jaar rond groenten uit je tuin kunnen eten.
Maar ook ik adviseer je om rustig aan te beginnen met groenten die je zelf lekker vind. Maak vooral een lijstje van wat je gebruikt in je maaltijden.

Je kunt dan vanzelf gaan uitbreiden. Ga er niet vanuit dat het eerste jaar alles op rolletjes loopt.
Er liggen veel gevaren op de loer: slakken, rupsen, kevers, schimmels en andere ziekten.

Zorg ervoor dat je grond een goede kwaliteit heeft zodat de planten ook lekker sterk worden en dus minder vatbaar zijn voor de bovengenoemde gevaren.

Ik vraag me af hoe je dat wilt doen? De winterwortel zaai je al in april dus die teelt overlapt elkaar...
En het is niet overal in het land een goed idee om de tomaten buiten te willen telen in verband met phytophthora. Risico is dat je je hele tomatenoogst verliest. Zou deze liever onder een afdak of in een kas telen.
Of je gaat voor de wat resistentere soorten, daarvan is het zaad wel een stuk duurder.

Wat je wat mij betreft zeker in je tuin moet zetten is bijvoorbeeld snijbiet. Daar blijf je van oogsten.
Palmkool is ook een groente die de hele winter door te oogsten valt en waar je in het voorjaar ook nog de jonge spruiten van kunt eten voordat deze in de bloei schieten.

Uien: de pootuitjes die je kunt kopen zijn vaak de minder lang bewaarbare soorten. Bij de zaaiuien heb je meer keus daarin.
Denk ook aan dingen zoals Oerprei. Deze levert vroeg in het voorjaar al preistengels om te oogsten.
Het lastigst is namelijk eind winter/voorjaar. Je knollen en aardappelen raken op en er is nog geen verse groente op de tuin te oogsten. Deze periode moet je proberen te overbruggen.
En hierbij zou een kas erg handig kunnen zijn. Hierin kun je in het voorjaar alvast bladgroente zaaien zodat je lekker vers groen te oogsten hebt (sla, spinazie, snijkool, rucola etc) en je kunt weeuwenteelt bloemkool toepassen voor een voorjaarsoogst aan bloemkool.
Daarna kun je deze gebruiken voor het opkweken van andere groenten.

Denk ook aan knolgewassen. Deze bewaren goed, mits onder goede omstandigheden, en kun je dan in de winter opeten. De aardpeer kun je zelfs beter in de grond laten zitten en oogsten naar behoefte.
Courgettes om in de zomer op te eten en pompoenen om in de herst/winter op te eten. Van die laatste zijn erg veel soorten en smaken en ze hebben verschillende bewaareigenschappen.

Stam en stokbonen geven een enorme oogst dus die horen ook in je tuin.
Peultjes zijn vroeg te oogsten.
etc etc.
Zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan.

Ik verwijs je nog even naar Het Moestuinforum alwaar je veel nuttige informatie kunt vinden. Er zijn bijvoorbeeld topics per maand over wat je in deze maand kunt zaaien:
https://www.moestuinforum.nl/wat-zaaien-planten-in-februari-t12021.html

En verder is de site van Diana een goede betrouwbare bron van informatie:
https://www.mooiemoestuin.nl/

En zou me ook zeker gaan verdiepen in de kunst van het inmaken, zoals ook al boven wordt voorgesteld, zodat je in de winter ook kunt eten van de overdaad van de zomer.
De bovengenoemde sites hebben daar veel tips en recepten voor.

 

op Amazon kun je geregeld gratis Kindle books downloaden.
Zie bv deze over inmaken: https://www.amazon.com/Canning-Preserving-Book-Beginners-Supplies-ebook/dp/B00IPS7UC0

(Controleer de prijs, want ze zijn altijd maar tijdelijk gratis!!)

 

Zoek uit (of laat uitzoeken) hoe je grond is. Zand, klei, veen heeft allemaal invloed op welke dingen goed zullen groeien.
Ook de samenstelling, zuurgraad en rijkdom (meststoffen en mineralen) zijn van belang.
Als je echt van de opbrengst van de tuin wilt leven, dan zijn soorten die per keer een grote opbrengst hebben interessant of soorten die snel oogstbaar zijn zodat je op dezelfde plek een 2e (of zelfs 3e) keer kunt zaaien en oogsten. Verder is belangrijk te kijken wat je goed kunt bewaren en wat de voedingswaarde is. 20 Kroppen sla is leuk, maar je kunt het niet invriezen/inmaken en het vult niet echt..

Als je engels redelijk is, dan kun je online veel vinden.
Zoek op bv de termen 'Yield crop vegetable'

Van de site 'Harvest to table' heb ik zelf interessante info gehaald:
https://harvesttotable.com

Hier kun je o.a. vinden :
Vegetable Crops for Beginning Gardeners
Cool-Season and Warm-Season Crops
Companion Planting in the Vegetable Garden
How to grow... (per groente)
Starting tips (per groente)
Vegetable Crop Yields, Plants per Person, and Crop Spacing
Estimating Yields of Vegetable Crops and How Much to Plant

 

Hoi @Henk88,
KOOLRAAP! Mijn persoonlijke voorkeur! Bijna niet meer in de winkel te verkrijgen, maar o zo heerlijk! Ik heb het over koolraap, en niet over koolrabi, dat is een andere groente. En verder: radijs, groeit als kool en is al na 6 weken te oogsten. Aardbeien ook niet vergeten! Enzovoort..

 

Ik ben zelf niet zo heel bedreven in het moestuinieren zoals bijvoorbeeld @Erny of @Mayo hierboven, maar ik wil toch nog graag twee dingen toevoegen die ik heb opgepikt uit de tijd dat mijn tuinruimte zich beperkte tot slechts een balkon. Dit zijn tips die dus met name gericht zijn op efficiënt gebruiken van (beperkte) ruimte.

1. Zaailingen voor nieuw gewas elders starten, terwijl de oogst van hetgeen deze gaat vervangen nog loopt: hiermee kun je het probleem van de overlappende tijdslijnen enigszins opvangen als je bijvoorbeeld op je vensterbank genoeg ruimte hebt / kan maken voor een paar kweekbakken.

2. Verticaal tuinieren, oftewel verschillende rijen planten boven elkaar laten groeien, met behulp van een stellage. Met name als er op de onderste laag schaduwminnaars / vollegrondklanten staan en op de laag daarboven zonminnaars / potklanten kan dit best goed uitpakken, en hiermee kan je je nuttige ruimte dus zo'n beetje verdubbelen (alhoewel ik ook wel eens manshoge stellages heb gezien met meer dan 2 verdiepingen aan beplanting).

Succes ermee, we verheugen ons op de foto's komend jaar!

PS. Denk ook na over het automatisch bewateren van een dergelijke tuin, dat gaat je heel wat dagelijks werk besparen, en zorgt er bovendien voor dat je ook in een droge periode er toch nog af en toe even ertussenuit kan.

 

Oh... en natuurlijk raad ik je aan om je te verdiepen in de edele kunst der "compost maken".
Goede compost is goud voor je tuin en levert dus goede kwaliteit groenten op. Kleine moeite, groot plezier. Zelfgemaakte compost heeft niets te maken met de zakken uit de winkel!
Verder gebruik je daar al je tuin/groenteafval ook voor waardoor de opgenomen voedingsstoffen weer terugkomen in je grond. Dus een mooi kringloopje.

 

Bedankt voor alle tips zover, ik ga mijzelf nog eens goed verder inlezen. Omdat ik zelf een makkelijke eter ben en een relatief onervaren tuinier wil ik mezelf richten op zoveel mogelijk gewassen die relatief makkelijk te telen zijn of relatief veel opbrengst hebben.

 

Ha Henk88,

Ik sluit me aan bij wat hierboven al is vermeld: lees je goed in (nu de tijd, er is in een moestuin nu niet heel veel te doen ). Stel een roulatie-schema op: een paar jaar achter elkaar hetzelfde gewas op een stuk grond is vragen om ellende (knolvoet, aardappelziekte, uitputting van de grond etc), dus elk jaar je aardappels op een ander stuk grond. En Kijk ook goed wat je na elkaar kunt zaaien of mogelijk kan combineren.

Hou goed rekening met wat de planten nodig hebben: veel bonen willen juist geen bemeste grond, andere gewassen juist veel mest. Zelf heb ik bijvoorbeeld goede ervaring met het kweken van stokbonen (dus klimbonen die een stok nodig hebben) en daaronder pompoenen, dus 2 gewassen tegelijk. Voor de pompoenen graaf ik dan een gat wat ik vul met compost (pompoenen hebben veel mest nodig) en de pompoen staat met zijn wortels in de compost. De bonen staan juist in onbemest grond. Afgekeken van zuid-amerikaanse indianen, die doen het zelfs met 3 gewassen tegelijk: mais, bonen en pompoenen (de bonen gebruiken dan de mais als klim-stok). Dat is bij mij niet gelukt, vandaar mijn bonen+pompoenen optie.

Een gewas wat ik je kan aanbevelen zijn pronkbonen. Eetbaar als snijboon, maar je kunt ze ook laten hangen en dan de bonen drogen en die eten. Ook tuinbonen en kapucijners vind ik geweldige gewassen: vroeg te zaaien en vroeg oogsten, daarna kan er een ander gewas op je stukje grond. Wat ik zelf elk jaar doe is vroege aardappels gevolgd door stambonen (struikbonen, geen stok nodig). Kortom: lezen en internetten, puzzelen en experimenteren.

Nog een ideetje: kijk naar hoe lang gewassen ongeveer nodig hebben om oogstbaar te zijn. En neem dat mee in je planning. Als je b.v. veel sperziebonen gaat zetten kun je ze ook gefaseerd zaaien, met een tussentijd van b.v. 2 weken. Dan voorkom je dat je "opeens" met emmers voor sperziebonen zit die je niet krijgt weg gegeten, met gefaseerd zaaien heb je steeds rijpe bonen over een langere periode.

 

Dit is zo'n projectje van het gewoon doen. Kleinschalig beginnen en uitbreiden al naar gelang. Ervaringen opdoen, vallen en opstaan.

Zelf deed ik ook een dergelijk projectje. De theorie was dat ik groente ging kweken in op gemetselde bakken van een meter hoog, meestal niet in volle zon, maar zodat ik niet hoefde te bukken.

Ik testte of het werkte door er een paar honderd tomaten, uien, verschillende pepers en kruiden op te kweken. Dat werkte prima. Nu nog een automatisch watersysteem zodra de bakken helemaal klaar zijn en wat bomen uitdunnen. Laat de shtf maar komen daarna.

 

Beste @Henk88 ,
Toen ik je berichtje las dacht ik meteen, als @Erny dit leest krijg je vast een mooie reactie.
En er volgden meer met goede tips.

@Erny geeft hier een best een hele waardevolle reactie om de voedingstoffen weer terug te brengen ik de grond, de meeste mensen lijden onbewust aan gebrekziekten door dat de groente op verarmde (uitgeputte) grond groeit en toe overmat van ramp zijn de groenten ook allemaal gecultiveerd wat op smaak aan gepast maar ook weer met veel minder bouwstoffen dat wat men vroeger uit de natuur at, daarom zien wij ook uit naar aandeeltjes waar men omschrijft welke dingen je uit de natuur kunt halen, om weer het zelf genezende werking van het lichaam te stimuleren, dier voelen van nature wat ze moeten eten om weer aan te sterken of zelf gezond te worden.

Mensen zijn zo onnatuurlijk als de pest geworden met alle gevolgen.
Heel veel succes met het preppen, verbouwen van top groenten, en nog gezonder te worden.

Deze mensen wisten gezond te eten en drinken, een TOP gezond volk zonder ziekten en kwalen bereikten leeftijden van 110, 120, met uitschieters van 140 jaar: https://www.soilandhealth.org/wp-content/uploads/02/0203CAT/Hunza.Dutch.pdf

 

Een ander bijkomend voordeel is dat er geen plastic doorheen zit. In compost die voortkomt uit de ophaaldienst gft en gemeente milieustraat zit veel plastic en gifstoffen, uiteindelijk komt dat in je eten terecht om over de microplastics nog maar te zwijgen. Toen ik zelf een paar jaar bezig was met tuinieren heb ik omdat de ruimte er was een dubbele vracht mest laten komen. Ik heb nu dus een mesthoop in mijn tuin met zwart zeil eroverheen tegen vliegen, stank, uitdroging en om het broeien te bevorderen. In het voorjaar gaat de oude mest die dus een jaar ligt over de moestuin heen, de mest heeft dan al een grondachtige structuur. Daarna wordt er weer nieuwe mest gebracht voor het jaar erna. Naast de mesthoop heb ik 4 frames van 1000 liter IBC tanken tegen elkaar aan staan waar alles in gaat, tuinafval, keukenafval wat de kippen niet willen of mogen, gemaaid gras et cetera. Zodra er een laag in zit van ongeveer 20 centimeter gooi ik er een laag koeienmest van de mesthoop overheen, net dik genoeg dat je alles eronder niet meer ziet. Zo bouw je een mooi mengsel op, andere zaken die je kan toevoegen zijn bijvoorbeeld zaagsel, kalk, bloedmeel, as uit de kachel het is net wat je tuin nodig heeft. Gebruik nooit as of zaagsel van hardhout, dit overleven je planten en gewassen niet, waarschijnlijk door de zuurtegraad. Veel succes!

Groeten, imker.

 

Hallo Henk88
Je hebt dus een grote tuin. Mooi dan zou ik er een kas in zetten. Dat verlengt je groei seizoen sterk. En je hoeft niet in de grond te kweken.
Ook in potten gaat het prima en kan je op nivo's werken:

 

Bedankt voor alle tips nogmaals, het zijn er al zoveel dat ik ze nog niet allemaal heb kunnen opvolgen haha.

Ik heb Harry Nack's advies opgevolgd en ben maar gewoon begonnen, ik heb erg weinig ervaring in tuinieren en ik had het nog wat druk met dagelijkse verplichtingen. Mijn insteek was dus gewoon uitproberen dit jaar en dan volgend jaar wat gestructureerder gaan werken. Tuin was ook erg verwaarloos/overwoekerd met onkruid, vooral heermoes dus ben dagen bezig geweest met spitten. Wat plaatjes van de voortgang.


Wat ik heb gedaan tot nog toe;
- Flink deel van het tuin pad aangepast, omgespit en ik denk nu een 40m2 gevuld met nuttige gewassen, kleine waterton van 100 liter geplaatst aan schuur, ik ga nog een 2e grotere van 500 liter aan de dakgoot van het huis doen voor wat meer zelfvoorzienende watervoorziening
- Daarnaast heb ik nu gezaaid brocolli, tomaat (beschut naast de schuur), wortel, radijs, spinazie, bewaarui
- Daarnaast geteeld/gepoot aardappelen, knoflook, sjalot
- Geplant 2 dwergfruitboompjes, een apelboom, een frambozenstruik en 2 bessenstruiken (links tegen de shutting zodat ik ze af kan dekken met een net).

Wat ik nog wil gaan doen;
- achterste deel van de tuin onkruidvrij maken
- me verdiepen in de gewassen genoemd in dit topic
- ik wil ook een kas gaan nemen (zoals benoemd in dit topic) maar vanwege kosten/werk ga ik dat begin volgend jaar oppakken

Waar ik nog tegenaan liep/wellicht heeft iemand nog tips?
- Onkruid is nu weg maar komt vast weer terug tussen mijn gewassen, nu wilde ik zo min mogelijk werken met gif en dacht ik dus aan een bodembedekker. Ik las ergens over cacodoppen en boomschors, maar er staat overal dat dat alleen in tuinborders (verhogingen) mag worden gebruikt, weet iemand of je dit ook gewoon zomaar op de bodem kan strooien zoals bij een speeltuintje?
- Daarnaast las ik dat heermoes op kan komen door mineraaltekorten, ik wilde in ieder geval lavameel en wormenmest strooien voor een betere balans, ik heb al wel een beetje gewone mest gebruikt bij het zaaien. Iemand hier op- of aanmerkingen over?

 

Goed werk verricht.
twee tips:
1) probeer ergens een IBC contaner te krijgen, Zet die in het hoekje bij je schuur en laat alle dakgoten daarop uitkomen. Je heb geen idee hoeveel water een groentetuin in de zomer nodig heeft
2) zaai,poot in rijtjes waar de schoffel tussendoor kan. markeer begin en einde dan wete je waar de groente staat. Zo wordt het gedaan en dat zal een reden hebben. Investeer niet in boomschors etc. Heb je stoeptegels over maak daar dan de looppaden van. oe daar dan antiworteldoek onder.

 

Beste Petroman,
Bedankt voor de tips, die IBC container is een goede, had ik nog niet aan gedacht. Over de hoeveelheid water, daar schrok ik inderdaad van. Volgens deze website https://braamtuinen.nl/watergeven.html is de verdamping bij 25 a 30 graden 8 liter water per vierkante meter tuin + het verbruik van de planten verdwijnt er 10 tot 12 liter water per vierkante meter per dag, dus 70 tot 80 liter per m2 per week. Bij 1x per week 60 vierkante meter besproeien zou je dus 4200 liter water moeten besproeien.

Nu is dat natuurlijk er vanuitgaande dat je het waterverbruik volledig compenseert en planten kunnen natuurlijk wel een beetje droogte hebben. Maar stel dat het zoals afgelopen zomer een maand niet regent dan ben je feitelijk (voor zover ik nu begrijp) zelfs met een 1000 liter IBC container nog niet echt ergens. Kan iemand hier wat meer zinnigs over zeggen? Dus hoeveel water bij benadering nodig is om te zorgen dat je gewassen puur overleven (ik weet dat dit afhangt van veel omstandigheden, maar ik probeer mijzelf een beeld te vormen).

Markeringen heb ik gedaan en ook overal wel minstens 25 cm vrijgehouden, maar mijn hoop was juist dat ik niet alleen hoefde te schoffelen

 

Ja, inderdaad goed bezig!
Je leert komend jaar al heel veel en dat kun je dan volgend jaar weer aanpassen en toepassen.

Over de Heermoes: maak je daar maar niet te druk over. Deze brengt nuttige mineralen van diep onder de grond naar boven en dat is erg nuttig. Je kunt hem dus steeds oogsten en dan gier of Heermoesthee van maken en daarmee je tuin verrijken. Dit bevat dus Kiezelzuur, erg nuttig.
En door het gaandeweg beter bemesten van je tuin zal de Heermoes vanzelf verdwijnen omdat deze het helemaal niet meer naar zijn zin zal hebben in die grond.

Zou de grond niet bedekken met cacaodoppen of schors oid. Maar eerder met een mengsel van bladafval (geen eik) en grasmaaisel en klein geknipt verdord spul. Dan ga je dus een beetje de permacultuur kant op.

En sproeien lijkt me ook geen goede methode van bewatering. Hiermee gaat veel water verloren en komt het niet diep bij de wortels terecht. Gieten is veel beter of met een druppelslang bewateren.
En teveel water geven is ook niet goed, krijg je luie planten van. Ze moeten zelf op zoek gaan en daarvoor een goed diep wortelsysteem ontwikkelen.

 

Beste Ernie, bedankt voor het compliment. Ik ga me zeker verdiepen in heermoesgier, ik wist niet dat zoiets bestond. Je hebt wel gelijk dat de Heermoes weggaat als de grondkwaliteit verbeterd maar in de tussentijd wil ik het wel een beetje onder controle houden. Nu staan de scheuten echt binnen 3 dagen 30 cm hoog, dat vind ik iets teveel van het goede .

Het sproeien was ook meer bedoeld als voorbeeld van die blog, ik ben zelf wel redelijk natuurlijk ingesteld. Dus niet onnodig water geven en al zeker niet met kraanwater. Echter een belangrijke reden dat ik een moestuin wil is om zelfvoorzienender te worden. Juist bij extreem weer zoals langdurige droogte of hitte is de voedsel en vochtvoorziening in de supermarkt minder vanzelfsprekend en wil je het zelf kunnen oplossen. Natuurlijk accepteer ik dat een deel van de oogst verloren kan gaan, of dat de uitjes tijdens een ongunstig seizoen wat kleiner zijn dan normaal. Maar als een watervoorraad van een paar duizend liter bij wijze van spreke kan voorkomen dat je oogst er compleet aangaat, dan is dat de investering en moeite wel waard vind ik.