De prijs van brandhout wordt voor een groot deel bepaald door de calorische waarde, dus vanuit dat punt is er weinig verschil tussen berk en beuk, maar qua stoken maakt het een wereld van verschil. In mijn ervaring geeft berk en eiken veel meer as en geeft ,in dit lijstje, beuk het minste afval.
Voor het opstarten van de kachel gebruik je het best berk in kleinere stukjes en goed droog. Daarna kun je verder gaan met Eik, Beuk, es, of andere harde houtsoorten zoals kastanje, appel, peer, kers of hazelaar.
Ook aanmaken met vuren of grenen kan prima zolang het kurkdroog is en je kachel voldoende trek heeft. Anders moet de schoorsteenveger vaker langskomen.
Voor- en naseizoen is stoken op berk eenvoudiger omdat het snel brand en dus eenvoudig even de "kou" uit het huis kan verdrijven. In de winter bij vorst is eik en beuk fijner omdat het langzamer brand en dus gelijkmatiger de hitte afgeeft en je minder vaak de kachel moet bijvullen. In een goed hete kachel gesloten kun je ook prima spar of den verbranden omdat door de hoge temperaturen ook het hars verbrand en er geen vuil in de schoorsteen neerslaat.
Ik gebruik 2 jaar gedroogd berk van eigen terrein en beuk (aangekocht) om te stoken en heb geen andere vorm van verwarming. Mijn houtverbruik over de laatste 3 jaar was in totaal 13 kuub, ofwel per jaar ongeveer 4 kuub. Bij een prijs van ca € 80,= per kuub kun je dan dus voor ongeveer € 300,= per jaar je huis verwarmen, Ik was daarvoor ongeveer € 800,= aan gas kwijt om mijn huis te verwarmen.
Maar 'zelf uit het bos gezaagd' hout moet dan nog een jaar of langer drogen voordat je het kunt stoken, toch?
Brandhout moet niet "bij voorkeur" een jaartje drogen, het moet minstens een jaar, en liefst 2 jaar drogen om goed en proper verbrand te worden. Het droogproces kan versneld worden door het gelijk in kleinere stukken te kloven en ervoor te zorgen dat het in de wind, en uit de regen ligt. Dan kunnen lichte houtsoorten zoals berk na een jaar wel in de kachel, maar bijvoorbeeld eiken en beuken moet meestal 2 jaar drogen, waarbij je het eiken liefst eerst een jaar in weer en wind laat liggen om zoveel mogelijk loog kwijt te raken. Harshoudende houtsoorten laat je best zelfs 3 jaar drogen.
In een shtf situatie wanneer je geen keus hebt kun je eventueel 3 maanden gedroogd hout verbranden, maar daar haal je maar 50% van de warmte uit, de rest wordt gebruikt om het aanwezige vocht te verdampen. Voor houtstook heb je best 3 jaar brandhout op voorraad, bij een goede kachel en geïsoleerd huis is dat 3-6 kuub per jaar, maar ik ken personen die vrolijk 16-20 kuub per jaar wegstoken omdat hun huis groot en tochtig is en hun kachel een slecht rendement heeft.
Stoken in een open haard is soms zelfs energie onzuinig omdat een open haard erg veel (buiten)lucht gebruikt tijdens het branden. De goedkope kacheltjes halen een rendement van maximaal 60-70%, waarbij slecht stoken het rendement gemakkelijk onder de 50% kan brengen. Een goede kachel zoals een Dovre, Janus Jacobus,jotul of morsu halen tegenwoordig 80% of meer.
slechte stokers gooien teveel hout op het vuur en smoren dan de kachel, wat enorm vervuilend is voor het rookkanaal en de omgeving, los van het feit dat het rendement ook veel lager ligt. Ook het verbranden van geverfd hout en geimpregneerd hout "omdat het gratis is" zorgt voor veel overlast. op mijn vorige woonplek zat 20 huizen verder een "zuinige stoker" die erg trots was dat hij bijna gratis verwarmde, maar de hele buurt kon meegenieten wanneer hij zijn kachel aan had, en dan kan ik me indenken dat mensen gaan vragen houtstook te verbieden. Ik geef dit aan omdat slechte stokers zullen gaan zorgen voor een verbod op houtstook, zeker in steden, maar waarschijnlijk ook in dorpen en op het platteland.
Een goed gestookte hoog rendement houtkachel is 3-4x goedkoper in verwarming dan een gas of olieverwarming en vervuilt slechts minimaal.