Richard434
Prepper goeroe
Nu ben ik spontaan heel benieuwd naar welk soort cobra... 
-
Welkom op ons forum. Gasten hebben beperkt toegang tot ons forum. Meld je daarom aan voor een account. Registreren kost slechts een minuutje van je tijd.
Bahay Kubo (woonhut) / BOL, eigen ontwerp
- Topicstarter PBear
- Startdatum
J
J.J
Gast
Laatst bewerkt door een moderator:
Misschien waren het niet de geiten, maar dat zal blijken als na de afrastering nog de oogst word weg gehaald.
Ik honger naar meer verhalen @PBear
J
J.J
Gast
Haha die @petroman
Als je de omgewoelde grond ziet zie je nog het loof boven de grond liggen en geiten zijn ook gulzig en vreten alles op, en dat geeft me te denken.
Maar zoals ik schreef we zien wel als na de afrastering nog oogst word weg gehaald dat zegt dat iets.
PBear
Mankinds only hope
Ik had wel een schranspartij van loslopende geiten van de buurman verwacht. Helaas zijn mijn Tropische Verrassing en haar zus enthousiast aan het planten gegaan, vóórdat het hek om de tuinen gereed was en bleek de buurman zich niet aan de afspraken te houden om zijn geiten aangelijnd op ons perceel laten grazen. Daarom besloten we om toch maar een hek te gaan plaatsen. Een extra kostenpost helaas, want een hek van zo'n 160 meter lang kost aardig wat aan productie en plaatsen van paaltjes en 5 strengen prikkeldraad.
PBear
Mankinds only hope
Haha die @petroman
Als je de omgewoelde grond ziet zie je nog het loof boven de grond liggen en geiten zijn ook gulzig en vreten alles op, en dat geeft me te denken.
Maar zoals ik schreef we zien wel als na de afrastering nog oogst word weg gehaald dat zegt dat iets.
Het omwoelen van de grond is gedaan om alvorens de zoete aardappels te planten, de grond los te maken. Het is namelijk een harde ingeklonken rivierklei. Het losmaken bevordert de groei.
Overigens worden de zoete aardappels min of meer als onkruid beschouwd in onze regio. Ze hebben de neiging zichzelf uit te zaaien en de hele bodem te bedekken. Hier eet men vooral rijst en aardappelen zijn niet zo in trek.
Maar ik zie wel voordeel in het bedekken van de bodem met bladeren. Het help uitdroging en oververhitting van de bodem voorkomen, wat goed is voor het bodemleven (wormen, schimmels) die de bodem verrijken en luchtig houden.
Of onze afrastering ongeschonden blijft staat inderdaad nog te bezien. Zolang het huisje bewoond blijft en het hondje waakt, denk ik dat het wel mee zal vallen. Ook al omdat de zoete aardappels niet erg uitnodigen om te stelen.
PBear
Mankinds only hope
Laatst bewerkt:
(vervolg bahay kubo: Elektrische stroom in de jungle.)
Voorheen beschikten we al over een 12 V 50 AH accu en 2 zonnepaneeltjes van 40 Wattpiek elk. Die wilden we gebruiken voor de bahay kubo. De accu is in gebruik geweest bij familie van mijn Tropische Verrassing, die helaas totaal geen sjoege heeft van elektrisch spul.
De accu hing aan een kleine acculader die hem op spanning moest houden (Er was geen gelegenheid de zonnepanelen te installeren). Met wat 12 Volt LED-lampen had de familie toch licht bij de frequent voorkomende net-onderbrekingen
Echter, toen we de accu ophaalden, bleek die accu ontladen tot 8 Volt.
Aangezien 8 Volt nog voldoende is om LED-lampen te laten werken, hebben we deze accu bestemd voor verlichtingsdoeleinden. Daarnaast kochten we nog enkele kleine 12 V 11 AH accu's bij. Die willen we later bestemmen als "close-in" accu's zodra het 12 V elektriciteitsnetwerk gerealiseerd is. Omdat dikke koperkabels erg duur, moeilijk verkrijgbaar en lastig te installeren zijn, houd ik het op 2,5 mm² bekabeling. Daar kan een stroom van pakweg 20 Ampère doorheen zonder brandgevaar te veroorzaken. Maar het maximale vermogen dat aldus getransporteerd kan worden is 12 V x 20 A en dat is hooguit 240 Watt.
Bovendien geven lange koperkabels nog behoorlijk wat leidingverliezen. Wil je dus een apparaat gebruiken dat b.v. 340 Watt nodig heeft - zoals bijvoorbeeld onze wasmachine (agitator-model), dan zijn er minstens 30 Ampère nodig gedurende enkele minuten.
Dan helpt een close-in accu met omvormer (12V DC naar 220V AC, 500 Watt, gemodificeerde sinus) bij de wasmachine (230 V AC) om in de tijdelijke extra stroombehoefte te voorzien. De accu wordt dan nadien door het 12V stroomnet weer bijgeladen.
Voordat onze zonnepanelen op het dak bevestigd konden worden, laadden we de accu's met behulp van een benzine-aggregaat (240V AC, 800-1000W) en enkele accu-laders.
Daarmee bereikte onze oude "licht-accu" een spanning van hooguit 10 Volt. Nadat de zonnepanelen aangesloten waren, bleek de oude accu langzamerhand betere prestaties te leveren. Zelf met alle lampen aan - een belasting van c.a. 21 Watt - zakt de spanning nu niet meer onder de 10,3 Volt en kan de accu tot het maximum van 13,4 V geladen worden dat de zonnestroomregelaars toelaten. Al zakt de spanning tot 11 V zodra de zon niet meer schijnt.
Wat lastig op de foto te zien: de 2 zonnepaneeltjes geïmprovisserd tussen aluminium I-profielen gemonteerd op een stuk golfplaat, dat met nylonkabels op het dak zit vastgesnoerd, zodat er geen gaten door het dak geboord hoefden te worden.:
Door de laders parallel te koppelen met de zonnepanelen, kunnen we nu naar keuze de accu's laden met de zonnepanelen of met het aggregaat. Dat, om eventuele donkere dagen door te komen als de accu-capaciteit tekort zou schieten.
Overigens hebben we nog een 12V 65Ah accu bijgekocht. De zus van mijn Tropische verrassing die tijdens onze afwezigheid het huisje bewoont kan c.q. durft het aggregaat niet te bedienen, terwijl de pomp in de waterput 220V AC 240 Watt nodig heeft om het water uit de put naar het huisje te pompen. Dat werkt nu met behulp van een omvormer op de 65Ah accu. De beide 40 Wattpiek zonnepanelen leveren in de tropen voldoende vermogen om de accu's op peil te houden.
Ze doet haar was liefst met de hand, maar ze zou hiermee zelfs onze wasmachine kunnen gebruiken, zij het bij voorkeur tussen 10 uur 's morgens en 4 uur 's middags als de zon schijnt en er extra vermogen beschikbaar is van de zonnepanelen.
Van het benzine-aggregaatje met inverter-techniek, dat 6000 pesos kostte (c.a. 100 euro) hebben we ontzettend veel gemak gehad. De ingebouwde inverter zorgt dat de spanning en frequentie min of meer constant blijft, ongeacht de belasting.
Zonder de inverter zakt zowel spanning als toerental (en daarmee de freqentie van de wisselspanning) van een aggregaat aanzienlijk, zodra er een flinke belasting is, ondanks veelal mechanische toerentalregeling.
Zonder het aggregaat zou het praktisch onmogelijk geweest zijn onze septic tank te bouwen, die grotendeels onder het grondwaterniveau lag. Om het gat te kunnen graven moest er voor en tijdens het graven steeds water afgevoerd worden.
Aanvankelijk deden onze werkers dat met een emmer. Maar na een aantal keren de elektrische pomp gedemonstreerd te hebben, gaven ze daar toch de voorkeur aan. En nog wat later leerden ze zelf het aggregaat te starten en te stoppen wanneer dat nodig was. Tja zo'n ongewoon apparaat, dat was toch even wennen.
Bijkomend voordeel was dat ik 's ochtends vóór hun komst het gat al kon leegpompen dat zich 's nachts gevuld had en ze dan direct verder konden graven.
Hieronder een plaatje van het aggregaatje:
Na enige inregeling van de choke bleek het op een tankje van 2 liter mengsmering 1:50 bijna 8 uur te draaien. Zo zuinig heb ik ze nog niet eerder gezien.
Alle verlichting bestaat nu uit 12 Volt LED-lampen die zijn aangesloten op een eigen netwerk van dunne koperkabels. Dat zijn gewone luidspreker kabels, waarvan 1 van de aders een kleurtje heeft. Omdat het op 12V gelijkstroom werkt is het van belang de + en de - pool te kunnen onderscheiden.
Daarnaast heb ik een 220V wisselstroom netwerk voor laag vermogen, dat bestemd is om telefoon-opladers of een laptop-oplader aan te hangen. Ook onze 230V AC 8 Watt plafondventilatoren werken daar op. Dat is verbonden met een kleine inverter die maximaal volgens specificatie 220 V AC, 70 Watt zou kunnen leveren. Die heeft geen eigen koellucht ventilator en doet dus muisstil zijn werk in continuebedrijf.
En zonder bewegende delen naar ik hoopte ook zeer betrouwbaar. Ik kocht er een aantal van, ook met het idee er een in mijn "BOV-busje" in NL te gebruiken. Voor minder dan 10 Euro per stuk leek het een beste koop. Dacht ik.
Helaas bleek de theoretische betrouwbaarheid niet overeen te komen met de praktijk. Bij een belasting van meer dan 30 Watt bleek de mini-inverter toch zodanig warm te worden dat ie na een paar uur al overleed. Een andere overleed toen ik per ongeluk de polen verwisseld aansloot. Een vette vonk, een rookwolkje en de geur van smeltend plastic en het was gedaan... Dat was eigen schuld, dikke bult.
Een ander exemplaar bleek een onstabiele AC frequentie te produceren, waardoor onze plafondventilator luidruchtig en onregelmatig draaide en soms spontaan in tegengestelde richting ging draaien. Eentje heb ik mogen omruilen vanwege garantie van 1 week, maar daarna gaf de winkelier alleen nog garantie tot aan de winkeldeur.
Foto hieronder: de off-grid huiscentrale: onderhoudsvrije loodgel accu's, zonnestroom laadregelaars (boven), inverters en acculaders gekoppeld aan het aggregaat
Voor het zwaardere werk gebruik ik een inverter van 1500 Watt (12V DC naar 220V AC, gemodificeerde sinus). De bijgeleverde aansluitkabels zijn zo dun (c.a. 6 mm²) dat het nooit zijn maximale vermogen zal kunnen leveren. Maar voor de wasmachine (340W), de centrifuge (240W) en de waterpomp (240W) bleek het ruim voldoende. Hoewel niet getest denk ik dat ook de boormachine (550W) er wel op kan werken.
Wat extra aansluitkabels parallel aansluiten en een zware extra accu zal de prestatie behoorlijk kunnen verbeteren.
30 Ampère of meer trekken uit een 65Ah accu lijkt me niet zo goed voor de gezondheid van de accu. Idealiter laad of ontlaad je een loodzuur/loodgel accu met niet meer dan 10 % van zijn Amps.
Op de foto: 3 stroomnetten. 12V gelijkstroom voor verlichting, 220V wisselstroom laag vermogen voor opladen van telefoons, laptop en plafondventilatoren, 220V hoog vermogen voor niet continu werkende apparatuur.
Nog te installeren: 12 V hoog vermogen netwerk voor zwaardere 12V toestellen.
Zo hoeven we niet in het donker te zitten als het gebruik van de waterpomp of de wasmachine de 65Ah accu uitput. Of kan, als de verlichtingsbatterij het loodje legt, het verlichtingsnet eenvoudig op een andere accu aangesloten worden.
Beide accu's zijn aangesloten op een eigen zonnepaneel met eigen laadregelaar, zodat mocht er wat misgaan - met een van de zonnepanelen, een laadregelaar, of een accu - het mogelijk is van aansluiting te wisselen, zodat er in elk geval stroomvoorziening voor verlichting is.
Mocht de waterpomp uitvallen, dan kan zo nodig met een emmer water geput worden.
Zoals op de foto te zien is voldoen de netwerken niet helemaal (of beter gezegd: helemaal niet) aan de Nederlandse NEN 1010 installatienorm. Maar daar ligt in de Filipijnen niemand wakker van zolang het niet met het openbaar elektriciteitsnetwerk verbonden is.
Voor de toekomst denken we wel aan een verbinding met het openbaar net, zodat we een koelkast/vrieskast en een airco-unit kunnen gebruiken of een stofzuiger.
Om dat off-grid te doen zou er een forse investering in extra zonnepanelen en accu's nodig zijn.
Bij aansluiting op het openbaar net moet de elektrische installatie wèl gekeurd worden. Om keuringsproblemen te voorkomen - en ook omdat het vastrecht in de Filipijnen afhankelijk is van het aantal wandcontacten in huis - is alleen de keukenhoek voorzien van 3 contactdozen, die via een standaard zekeringenkast op het openbaar net aangesloten kunnen worden.
Alle overige contactdozen blijven dan op onze eigen off-grid huis-installatie aangesloten en vallen dan buiten eventuele keuringseisen.
(wordt vervolgd)
Voorheen beschikten we al over een 12 V 50 AH accu en 2 zonnepaneeltjes van 40 Wattpiek elk. Die wilden we gebruiken voor de bahay kubo. De accu is in gebruik geweest bij familie van mijn Tropische Verrassing, die helaas totaal geen sjoege heeft van elektrisch spul.
De accu hing aan een kleine acculader die hem op spanning moest houden (Er was geen gelegenheid de zonnepanelen te installeren). Met wat 12 Volt LED-lampen had de familie toch licht bij de frequent voorkomende net-onderbrekingen
Echter, toen we de accu ophaalden, bleek die accu ontladen tot 8 Volt.
Aangezien 8 Volt nog voldoende is om LED-lampen te laten werken, hebben we deze accu bestemd voor verlichtingsdoeleinden. Daarnaast kochten we nog enkele kleine 12 V 11 AH accu's bij. Die willen we later bestemmen als "close-in" accu's zodra het 12 V elektriciteitsnetwerk gerealiseerd is. Omdat dikke koperkabels erg duur, moeilijk verkrijgbaar en lastig te installeren zijn, houd ik het op 2,5 mm² bekabeling. Daar kan een stroom van pakweg 20 Ampère doorheen zonder brandgevaar te veroorzaken. Maar het maximale vermogen dat aldus getransporteerd kan worden is 12 V x 20 A en dat is hooguit 240 Watt.
Bovendien geven lange koperkabels nog behoorlijk wat leidingverliezen. Wil je dus een apparaat gebruiken dat b.v. 340 Watt nodig heeft - zoals bijvoorbeeld onze wasmachine (agitator-model), dan zijn er minstens 30 Ampère nodig gedurende enkele minuten.
Dan helpt een close-in accu met omvormer (12V DC naar 220V AC, 500 Watt, gemodificeerde sinus) bij de wasmachine (230 V AC) om in de tijdelijke extra stroombehoefte te voorzien. De accu wordt dan nadien door het 12V stroomnet weer bijgeladen.
Voordat onze zonnepanelen op het dak bevestigd konden worden, laadden we de accu's met behulp van een benzine-aggregaat (240V AC, 800-1000W) en enkele accu-laders.
Daarmee bereikte onze oude "licht-accu" een spanning van hooguit 10 Volt. Nadat de zonnepanelen aangesloten waren, bleek de oude accu langzamerhand betere prestaties te leveren. Zelf met alle lampen aan - een belasting van c.a. 21 Watt - zakt de spanning nu niet meer onder de 10,3 Volt en kan de accu tot het maximum van 13,4 V geladen worden dat de zonnestroomregelaars toelaten. Al zakt de spanning tot 11 V zodra de zon niet meer schijnt.
Wat lastig op de foto te zien: de 2 zonnepaneeltjes geïmprovisserd tussen aluminium I-profielen gemonteerd op een stuk golfplaat, dat met nylonkabels op het dak zit vastgesnoerd, zodat er geen gaten door het dak geboord hoefden te worden.:
Door de laders parallel te koppelen met de zonnepanelen, kunnen we nu naar keuze de accu's laden met de zonnepanelen of met het aggregaat. Dat, om eventuele donkere dagen door te komen als de accu-capaciteit tekort zou schieten.
Overigens hebben we nog een 12V 65Ah accu bijgekocht. De zus van mijn Tropische verrassing die tijdens onze afwezigheid het huisje bewoont kan c.q. durft het aggregaat niet te bedienen, terwijl de pomp in de waterput 220V AC 240 Watt nodig heeft om het water uit de put naar het huisje te pompen. Dat werkt nu met behulp van een omvormer op de 65Ah accu. De beide 40 Wattpiek zonnepanelen leveren in de tropen voldoende vermogen om de accu's op peil te houden.
Ze doet haar was liefst met de hand, maar ze zou hiermee zelfs onze wasmachine kunnen gebruiken, zij het bij voorkeur tussen 10 uur 's morgens en 4 uur 's middags als de zon schijnt en er extra vermogen beschikbaar is van de zonnepanelen.
Van het benzine-aggregaatje met inverter-techniek, dat 6000 pesos kostte (c.a. 100 euro) hebben we ontzettend veel gemak gehad. De ingebouwde inverter zorgt dat de spanning en frequentie min of meer constant blijft, ongeacht de belasting.
Zonder de inverter zakt zowel spanning als toerental (en daarmee de freqentie van de wisselspanning) van een aggregaat aanzienlijk, zodra er een flinke belasting is, ondanks veelal mechanische toerentalregeling.
Zonder het aggregaat zou het praktisch onmogelijk geweest zijn onze septic tank te bouwen, die grotendeels onder het grondwaterniveau lag. Om het gat te kunnen graven moest er voor en tijdens het graven steeds water afgevoerd worden.
Aanvankelijk deden onze werkers dat met een emmer. Maar na een aantal keren de elektrische pomp gedemonstreerd te hebben, gaven ze daar toch de voorkeur aan. En nog wat later leerden ze zelf het aggregaat te starten en te stoppen wanneer dat nodig was. Tja zo'n ongewoon apparaat, dat was toch even wennen.
Bijkomend voordeel was dat ik 's ochtends vóór hun komst het gat al kon leegpompen dat zich 's nachts gevuld had en ze dan direct verder konden graven.
Hieronder een plaatje van het aggregaatje:
Na enige inregeling van de choke bleek het op een tankje van 2 liter mengsmering 1:50 bijna 8 uur te draaien. Zo zuinig heb ik ze nog niet eerder gezien.
Alle verlichting bestaat nu uit 12 Volt LED-lampen die zijn aangesloten op een eigen netwerk van dunne koperkabels. Dat zijn gewone luidspreker kabels, waarvan 1 van de aders een kleurtje heeft. Omdat het op 12V gelijkstroom werkt is het van belang de + en de - pool te kunnen onderscheiden.
Daarnaast heb ik een 220V wisselstroom netwerk voor laag vermogen, dat bestemd is om telefoon-opladers of een laptop-oplader aan te hangen. Ook onze 230V AC 8 Watt plafondventilatoren werken daar op. Dat is verbonden met een kleine inverter die maximaal volgens specificatie 220 V AC, 70 Watt zou kunnen leveren. Die heeft geen eigen koellucht ventilator en doet dus muisstil zijn werk in continuebedrijf.
En zonder bewegende delen naar ik hoopte ook zeer betrouwbaar. Ik kocht er een aantal van, ook met het idee er een in mijn "BOV-busje" in NL te gebruiken. Voor minder dan 10 Euro per stuk leek het een beste koop. Dacht ik.
Helaas bleek de theoretische betrouwbaarheid niet overeen te komen met de praktijk. Bij een belasting van meer dan 30 Watt bleek de mini-inverter toch zodanig warm te worden dat ie na een paar uur al overleed. Een andere overleed toen ik per ongeluk de polen verwisseld aansloot. Een vette vonk, een rookwolkje en de geur van smeltend plastic en het was gedaan... Dat was eigen schuld, dikke bult.
Een ander exemplaar bleek een onstabiele AC frequentie te produceren, waardoor onze plafondventilator luidruchtig en onregelmatig draaide en soms spontaan in tegengestelde richting ging draaien. Eentje heb ik mogen omruilen vanwege garantie van 1 week, maar daarna gaf de winkelier alleen nog garantie tot aan de winkeldeur.
Foto hieronder: de off-grid huiscentrale: onderhoudsvrije loodgel accu's, zonnestroom laadregelaars (boven), inverters en acculaders gekoppeld aan het aggregaat
Voor het zwaardere werk gebruik ik een inverter van 1500 Watt (12V DC naar 220V AC, gemodificeerde sinus). De bijgeleverde aansluitkabels zijn zo dun (c.a. 6 mm²) dat het nooit zijn maximale vermogen zal kunnen leveren. Maar voor de wasmachine (340W), de centrifuge (240W) en de waterpomp (240W) bleek het ruim voldoende. Hoewel niet getest denk ik dat ook de boormachine (550W) er wel op kan werken.
Wat extra aansluitkabels parallel aansluiten en een zware extra accu zal de prestatie behoorlijk kunnen verbeteren.
30 Ampère of meer trekken uit een 65Ah accu lijkt me niet zo goed voor de gezondheid van de accu. Idealiter laad of ontlaad je een loodzuur/loodgel accu met niet meer dan 10 % van zijn Amps.
Op de foto: 3 stroomnetten. 12V gelijkstroom voor verlichting, 220V wisselstroom laag vermogen voor opladen van telefoons, laptop en plafondventilatoren, 220V hoog vermogen voor niet continu werkende apparatuur.
Nog te installeren: 12 V hoog vermogen netwerk voor zwaardere 12V toestellen.
Zo hoeven we niet in het donker te zitten als het gebruik van de waterpomp of de wasmachine de 65Ah accu uitput. Of kan, als de verlichtingsbatterij het loodje legt, het verlichtingsnet eenvoudig op een andere accu aangesloten worden.
Beide accu's zijn aangesloten op een eigen zonnepaneel met eigen laadregelaar, zodat mocht er wat misgaan - met een van de zonnepanelen, een laadregelaar, of een accu - het mogelijk is van aansluiting te wisselen, zodat er in elk geval stroomvoorziening voor verlichting is.
Mocht de waterpomp uitvallen, dan kan zo nodig met een emmer water geput worden.
Zoals op de foto te zien is voldoen de netwerken niet helemaal (of beter gezegd: helemaal niet) aan de Nederlandse NEN 1010 installatienorm. Maar daar ligt in de Filipijnen niemand wakker van zolang het niet met het openbaar elektriciteitsnetwerk verbonden is.
Voor de toekomst denken we wel aan een verbinding met het openbaar net, zodat we een koelkast/vrieskast en een airco-unit kunnen gebruiken of een stofzuiger.
Om dat off-grid te doen zou er een forse investering in extra zonnepanelen en accu's nodig zijn.
Bij aansluiting op het openbaar net moet de elektrische installatie wèl gekeurd worden. Om keuringsproblemen te voorkomen - en ook omdat het vastrecht in de Filipijnen afhankelijk is van het aantal wandcontacten in huis - is alleen de keukenhoek voorzien van 3 contactdozen, die via een standaard zekeringenkast op het openbaar net aangesloten kunnen worden.
Alle overige contactdozen blijven dan op onze eigen off-grid huis-installatie aangesloten en vallen dan buiten eventuele keuringseisen.
(wordt vervolgd)
PBear
Mankinds only hope
(vervolg bahay kubo: Watervoorziening)
Voordat de bouw van de bahay kubo begon was een buur die zo'n 200 meter verderop woonde gevraagd of we bij haar een aansluiting op het dorps-waterleidingnet mochten maken. Dat was ok. Er kon dagelijks een uur lang water getapt worden.
Daarmee werd een 200 liter vat gevuld waar oorspronkelijk Chinese wijn in had gezeten. Zo was er voldoende water voorhaden om beton te mixen en te wassen.
Drinkwater werd in een 1-gallon jerrycan in het dorp getrokken.
Dus bepaald nog niet de off-grid situatie die ons voor ogen stond.
Nadat we op locatie aangekomen waren - de ruwbouw stond er toen al - bleek na enkele weken de watervoorziening bij de buurvrouw kuren te vertonen. Op sommige dagen bleek er op de afgeproken tijd geen water beschikbaar en als er pas een storbui geweest was, bleek het geleverde water zeer troebel. Aanvankelijk dachten we dat de watervoorziening van het dorpsnet de oorzaak was.
Maar de onderbrekingen in de levering begonnen steeds langer te duren. Soms duurde het enkele dagen dat er geen water uit de kraan kwam.
Zodoende gaf ik hoge prioriteit aan regenwater opvang. Het dak van anahaw palmbladeren werd verlengd met een dak van metalen golfplaten en voorzien van 2 goten. Een goot voor het afvoeren van het water van het anahaw dak. Dat was behandeld met een giftig impregneermiddel - solignum - dat we liever niet wilden gebruiken om onze borden en onszelf mee te wassen.
De andere goot mondde via een PVC pijp uit in het 200 liter vat. Het was nog regenseizoen en regelmatig viel er een storbui die het vat binnen een half uur vulde.
Was het dak eenmaal schoongespoeld dan kwam er kraakhelder water in het vat.
Eigenlijk zuiver gedestilleerd water. Volgens mijn zuiverheidmeter 0000 ppm.
Maar ook met enige vervuiling door stof en overgewaaide stukjes anahaw met waarden tussen 0004 en 0175 ppm nog altijd zuiverder dan mijn leidingwater in Nederland.
Veiligheidshalve gebruikten we toch een filtertrechter, gemaakt van een frisdrankfles en wat filterdoek, alvorens dat water te gebruiken voor de afwas. Er bleken namelijk soms toch wat kleine insecten van het dak in de regenton te spoelen.
Op de foto hieronder:
Het regenwateropvangvat, later omgebouwd als voorfilter voor de waterkelder
In geval van nood kan ik er met behulp van een Sawyer-mini waterfilter, die aan een trechter, gemaakt van een plastic frisdrankfles, geschroefd was, met daaronder een filterkan met o.a. actieve koolfilter, in voldoende drinkwater voorzien.
Nu wilde het geval, dat de slang die onze buurvrouw met het waternet van het dorp verbond, over ons perceel liep en zelfs door onze tuin binnen het bamboe hek.
Toen een van onze werkers die slang een stukje wilde verleggen, bleek dat buiten het hek een zwakke verbinding in de slang zat, die hij per ongeluk los trok. Daarbij kwam aan het licht, dat er gewoon waterdruk op die slang stond, terwijl wij al enkele dagen zonder wateraanvoer zaten.
We hebben het ontstane lek diezelfde dag nog gerepareerd, maar de buurvrouw was aan komen lopen en beschuldigde onze werker ervan met opzet het lek te hebben veroorzaakt. Kennelijk kon of wilde ze het onzinnige van haar bewering niet inzien. Want wat voor voordeel zouden wij kunnen hebben om haar watervoorziening - waar wij ook van afhankelijk waren - te onderbreken?
We hadden niets gezegd over de onderbrekingen waar wij al een paar weken last van hadden, maar toen daarna helemaal geen water meer geleverd werd was duidelijk dat die onderbrekingen door de betreffende buurvrouw veroorzaakt waren.
Naar de reden ervan kunnen we alleen maar gissen.
Gelukkig was onze regenwater opvang voldoende. We zouden eventueel water uit het beekje kunnen betrekken (en zuiveren, omdat het ook als riool gebruikt bleek te worden door buren stroomopwaarts) maar dat bleek gelukkig niet nodig.
Met het droge seizoen in aantocht heb ik toen prioriteit gegeven aan het graven van een waterput, waarvan de bodem wat dieper ligt dan de bedding van de beek, die ook in het droge seizoen nog wat water doorvoert, in de hoop dat het grondwater op voldoende peil blijft om de put voldoende bij te vullen.
De buurvrouw stond er op dat de slang die haar met het net verbond en door onze tuin liep uit de tuin verwijderd zou worden. We vonden dat openlijk blijk van wantrouwen een uitstekend idee, want de slang zat ons behoorlijk in de weg voor het aanleggen van onze tuinen. Dezelfde dag nog stuurde ze een werker om de slang te verwijderen.
Een weekje nadien vernamen we dat de buurvrouw zich met verbazing afvroeg hoe wij aan ons water kwamen. Kennelijk had ze gehoopt dat we - afgesneden van dit essentieel levensmiddel - uit het dorp zouden vertrekken met achterlating van een vrijwel afgebouwd huis.
Nadien zijn we bij haar op bezoek geweest. enerzijds om er achter te komen wat haar motieven zouden kunnen zijn om eerst in te stemmen met een aansluiting op haar water tappunt om ons vervolgens de afgesproken waterleveranties geleidelijk te ontzeggen. Anderzijds om haar te verzoeken om dan ook maar haar waterslang helemaal van ons perceel te verwijderen in plaats van alleen uit onze tuin.
Mijn Tropische Verrassing bracht dat heel diplomatiek door te zeggen dat op een ander deel van ons perceel, waar haar waterslang nog lag, nog gebouwd zou gaan worden. Ikzelf bedoelde het meer als een strafmaatregel voor haar bizarre houding. Ze kwam met diverse ongeloofwaardige verklaringen voor de frequente onderbrekingen, maar behalve als een uiting van afgunst, controlezucht of vreemdelingenhaat vind ik haar houding moeilijk te begrijpen.
Op de foto hieronder: het aftappunt halverwege het wateropvangvat, bespannen met het 10 micron filterdoek. Vuildeeltjes lichter dan water drijven naar de oppervlakte en spoelen weg als het watervat volloopt. Zwaardere vuildeeltjes zakken naar de bodem van het vat. Op het aftappunt heeft zodoende al wat filtering plaatsgevonden, waardoor het filter minder snel vervuilt.
De afvoer van het regenwater opvangvat is verbonden met de aangelegde waterkelder en met het waterleidingnet van de bahay kubo, die ook verbonden is met de waterpomp in de put. Zo kan er naar keuze water uit de put naar het huis gepompt worden, of vanuit de put naar de waterkelder, of vanuit de waterkelder naar het huis gepompt worden.
Hierboven oop de foto:
Een ge-improviseerd tussenfilter voor het water dat uit de waterkelder of uit de put komt. Helaas bleek de afdichting van het tussenfilter niet helemaal dicht te krijgen door gebrek aan de juiste materialen. Ook bleek de waterfles te verschrompelen als de kraan in de keuken werd dichtgedraaid en het water naar de put terugliep, daarmee de fles vacuum zuigend door het gewicht van de waterkolom in de put.
Daar moet ik dus een wat steviger oplossing voor bedenken. Bijvoorbeeld door een dikke PVC-pijp in plaats van een waterfles. Voorlopig dus maar even zonder tussenfilter, zonodig het water uit de kraan filteren.
Hieronder een foto van de waterput. Met afdakje zodat er ook in de regen water geput ka worden zonder onbedoelde douche.
En met deksel, zodat er geen stof en vuil in waait. Het deksel kan met een hangslot afgesloten worden, om te bemoeilijken dat boosaardige lieden het water in de put kunnen vergiftigen.
Later heb ik hoog in zijkant van de put-ombouw nog een trechter bevestigd, waarmee water uit de put naar de keuken in het huis geleid kan worden, met gebruik van zwaartekracht. De trechter bij de put hangt wat hoger dan het tappunt in de keuken.
Als de 240 Volt AC pomp uitvalt door defect, of gebrek aan elektriciteit, hoeft er dan toch niet met emmers water gesjouwd te worden. De trechter kan eventueel gevuld worden met een 12 Volt pompje zoals die in caravans toegepast worden. Maar als dat ook uitvalt, moet het geputte water met een emmer in de trechter gegoten worden.
Ik ben heel benieuwd of de put gedurende het droge seizoen, waarin het soms wekenlang niet regent, voldoende water kan leveren. Het schijnt dat in het dorp veel putten dan droog komen te staan en de watervoorziening van het dorps-waterleidingnet dan ook gerantsoeneerd wordt.
Het zou kunnen dat we onze put - nu c.a. 2,5 meter diep - nog verder moeten uitdiepen om altijd verzekerd te zijn van voldoende water.
In dat geval heb ik ook een sterkere pomp nodig om het water naar het voorraadvat op zolder te kunnen pompen. De maximale opvoerhoogte van de huidige pomp is 6 meter en dat is maar net voldoende.
In een bouwmarkt vond ik een automatische pompschakelaar, die ik op het vooraadvat op zolder heb aangesloten. Aan de schakelaar hangt een koord met daaraan 2 drijflichamen op enige onderlinge afstand.
Als het vat leeg is staat de schakelaar aan om de pompt te starten. Vult het vat zich zodat beide drijflichamen onder water staan dan geeft dat juist voldoende drijfvermogen om de schakelaar "uit" te zetten. Zakt het niveau in het vat vervolgens beneden het onderste drijflichaam, dan zorgt het gewicht van beide drijflichamen ervoor dat de pomp weer ingeschakeld wordt.
Zodoende wordt er automatisch alleen water in het vat gepompt als het niveau in het vat beneden het gewenste minimum komt en stopt het pompen als het gewenste maximimniveau bereikt wordt.
Helaas had ik voor ons vertrek uit de Filipijnen geen tijd meer om dat helemaal uit te testen, want de PVC waterleidingen waren alleen nog maar op maat gemaakt, maar nog niet met lijm aan elkaar verbonden, dus lekten sommige verbindingen nog wat.
(wordt vervolgd)
Voordat de bouw van de bahay kubo begon was een buur die zo'n 200 meter verderop woonde gevraagd of we bij haar een aansluiting op het dorps-waterleidingnet mochten maken. Dat was ok. Er kon dagelijks een uur lang water getapt worden.
Daarmee werd een 200 liter vat gevuld waar oorspronkelijk Chinese wijn in had gezeten. Zo was er voldoende water voorhaden om beton te mixen en te wassen.
Drinkwater werd in een 1-gallon jerrycan in het dorp getrokken.
Dus bepaald nog niet de off-grid situatie die ons voor ogen stond.
Nadat we op locatie aangekomen waren - de ruwbouw stond er toen al - bleek na enkele weken de watervoorziening bij de buurvrouw kuren te vertonen. Op sommige dagen bleek er op de afgeproken tijd geen water beschikbaar en als er pas een storbui geweest was, bleek het geleverde water zeer troebel. Aanvankelijk dachten we dat de watervoorziening van het dorpsnet de oorzaak was.
Maar de onderbrekingen in de levering begonnen steeds langer te duren. Soms duurde het enkele dagen dat er geen water uit de kraan kwam.
Zodoende gaf ik hoge prioriteit aan regenwater opvang. Het dak van anahaw palmbladeren werd verlengd met een dak van metalen golfplaten en voorzien van 2 goten. Een goot voor het afvoeren van het water van het anahaw dak. Dat was behandeld met een giftig impregneermiddel - solignum - dat we liever niet wilden gebruiken om onze borden en onszelf mee te wassen.
De andere goot mondde via een PVC pijp uit in het 200 liter vat. Het was nog regenseizoen en regelmatig viel er een storbui die het vat binnen een half uur vulde.
Was het dak eenmaal schoongespoeld dan kwam er kraakhelder water in het vat.
Eigenlijk zuiver gedestilleerd water. Volgens mijn zuiverheidmeter 0000 ppm.
Maar ook met enige vervuiling door stof en overgewaaide stukjes anahaw met waarden tussen 0004 en 0175 ppm nog altijd zuiverder dan mijn leidingwater in Nederland.
Veiligheidshalve gebruikten we toch een filtertrechter, gemaakt van een frisdrankfles en wat filterdoek, alvorens dat water te gebruiken voor de afwas. Er bleken namelijk soms toch wat kleine insecten van het dak in de regenton te spoelen.
Op de foto hieronder:
Het regenwateropvangvat, later omgebouwd als voorfilter voor de waterkelder
In geval van nood kan ik er met behulp van een Sawyer-mini waterfilter, die aan een trechter, gemaakt van een plastic frisdrankfles, geschroefd was, met daaronder een filterkan met o.a. actieve koolfilter, in voldoende drinkwater voorzien.
Nu wilde het geval, dat de slang die onze buurvrouw met het waternet van het dorp verbond, over ons perceel liep en zelfs door onze tuin binnen het bamboe hek.
Toen een van onze werkers die slang een stukje wilde verleggen, bleek dat buiten het hek een zwakke verbinding in de slang zat, die hij per ongeluk los trok. Daarbij kwam aan het licht, dat er gewoon waterdruk op die slang stond, terwijl wij al enkele dagen zonder wateraanvoer zaten.
We hebben het ontstane lek diezelfde dag nog gerepareerd, maar de buurvrouw was aan komen lopen en beschuldigde onze werker ervan met opzet het lek te hebben veroorzaakt. Kennelijk kon of wilde ze het onzinnige van haar bewering niet inzien. Want wat voor voordeel zouden wij kunnen hebben om haar watervoorziening - waar wij ook van afhankelijk waren - te onderbreken?
We hadden niets gezegd over de onderbrekingen waar wij al een paar weken last van hadden, maar toen daarna helemaal geen water meer geleverd werd was duidelijk dat die onderbrekingen door de betreffende buurvrouw veroorzaakt waren.
Naar de reden ervan kunnen we alleen maar gissen.
Gelukkig was onze regenwater opvang voldoende. We zouden eventueel water uit het beekje kunnen betrekken (en zuiveren, omdat het ook als riool gebruikt bleek te worden door buren stroomopwaarts) maar dat bleek gelukkig niet nodig.
Met het droge seizoen in aantocht heb ik toen prioriteit gegeven aan het graven van een waterput, waarvan de bodem wat dieper ligt dan de bedding van de beek, die ook in het droge seizoen nog wat water doorvoert, in de hoop dat het grondwater op voldoende peil blijft om de put voldoende bij te vullen.
De buurvrouw stond er op dat de slang die haar met het net verbond en door onze tuin liep uit de tuin verwijderd zou worden. We vonden dat openlijk blijk van wantrouwen een uitstekend idee, want de slang zat ons behoorlijk in de weg voor het aanleggen van onze tuinen. Dezelfde dag nog stuurde ze een werker om de slang te verwijderen.
Een weekje nadien vernamen we dat de buurvrouw zich met verbazing afvroeg hoe wij aan ons water kwamen. Kennelijk had ze gehoopt dat we - afgesneden van dit essentieel levensmiddel - uit het dorp zouden vertrekken met achterlating van een vrijwel afgebouwd huis.
Nadien zijn we bij haar op bezoek geweest. enerzijds om er achter te komen wat haar motieven zouden kunnen zijn om eerst in te stemmen met een aansluiting op haar water tappunt om ons vervolgens de afgesproken waterleveranties geleidelijk te ontzeggen. Anderzijds om haar te verzoeken om dan ook maar haar waterslang helemaal van ons perceel te verwijderen in plaats van alleen uit onze tuin.
Mijn Tropische Verrassing bracht dat heel diplomatiek door te zeggen dat op een ander deel van ons perceel, waar haar waterslang nog lag, nog gebouwd zou gaan worden. Ikzelf bedoelde het meer als een strafmaatregel voor haar bizarre houding. Ze kwam met diverse ongeloofwaardige verklaringen voor de frequente onderbrekingen, maar behalve als een uiting van afgunst, controlezucht of vreemdelingenhaat vind ik haar houding moeilijk te begrijpen.
Op de foto hieronder: het aftappunt halverwege het wateropvangvat, bespannen met het 10 micron filterdoek. Vuildeeltjes lichter dan water drijven naar de oppervlakte en spoelen weg als het watervat volloopt. Zwaardere vuildeeltjes zakken naar de bodem van het vat. Op het aftappunt heeft zodoende al wat filtering plaatsgevonden, waardoor het filter minder snel vervuilt.
De afvoer van het regenwater opvangvat is verbonden met de aangelegde waterkelder en met het waterleidingnet van de bahay kubo, die ook verbonden is met de waterpomp in de put. Zo kan er naar keuze water uit de put naar het huis gepompt worden, of vanuit de put naar de waterkelder, of vanuit de waterkelder naar het huis gepompt worden.
Hierboven oop de foto:
Een ge-improviseerd tussenfilter voor het water dat uit de waterkelder of uit de put komt. Helaas bleek de afdichting van het tussenfilter niet helemaal dicht te krijgen door gebrek aan de juiste materialen. Ook bleek de waterfles te verschrompelen als de kraan in de keuken werd dichtgedraaid en het water naar de put terugliep, daarmee de fles vacuum zuigend door het gewicht van de waterkolom in de put.
Daar moet ik dus een wat steviger oplossing voor bedenken. Bijvoorbeeld door een dikke PVC-pijp in plaats van een waterfles. Voorlopig dus maar even zonder tussenfilter, zonodig het water uit de kraan filteren.
Hieronder een foto van de waterput. Met afdakje zodat er ook in de regen water geput ka worden zonder onbedoelde douche.
En met deksel, zodat er geen stof en vuil in waait. Het deksel kan met een hangslot afgesloten worden, om te bemoeilijken dat boosaardige lieden het water in de put kunnen vergiftigen.
Later heb ik hoog in zijkant van de put-ombouw nog een trechter bevestigd, waarmee water uit de put naar de keuken in het huis geleid kan worden, met gebruik van zwaartekracht. De trechter bij de put hangt wat hoger dan het tappunt in de keuken.
Als de 240 Volt AC pomp uitvalt door defect, of gebrek aan elektriciteit, hoeft er dan toch niet met emmers water gesjouwd te worden. De trechter kan eventueel gevuld worden met een 12 Volt pompje zoals die in caravans toegepast worden. Maar als dat ook uitvalt, moet het geputte water met een emmer in de trechter gegoten worden.
Ik ben heel benieuwd of de put gedurende het droge seizoen, waarin het soms wekenlang niet regent, voldoende water kan leveren. Het schijnt dat in het dorp veel putten dan droog komen te staan en de watervoorziening van het dorps-waterleidingnet dan ook gerantsoeneerd wordt.
Het zou kunnen dat we onze put - nu c.a. 2,5 meter diep - nog verder moeten uitdiepen om altijd verzekerd te zijn van voldoende water.
In dat geval heb ik ook een sterkere pomp nodig om het water naar het voorraadvat op zolder te kunnen pompen. De maximale opvoerhoogte van de huidige pomp is 6 meter en dat is maar net voldoende.
In een bouwmarkt vond ik een automatische pompschakelaar, die ik op het vooraadvat op zolder heb aangesloten. Aan de schakelaar hangt een koord met daaraan 2 drijflichamen op enige onderlinge afstand.
Als het vat leeg is staat de schakelaar aan om de pompt te starten. Vult het vat zich zodat beide drijflichamen onder water staan dan geeft dat juist voldoende drijfvermogen om de schakelaar "uit" te zetten. Zakt het niveau in het vat vervolgens beneden het onderste drijflichaam, dan zorgt het gewicht van beide drijflichamen ervoor dat de pomp weer ingeschakeld wordt.
Zodoende wordt er automatisch alleen water in het vat gepompt als het niveau in het vat beneden het gewenste minimum komt en stopt het pompen als het gewenste maximimniveau bereikt wordt.
Helaas had ik voor ons vertrek uit de Filipijnen geen tijd meer om dat helemaal uit te testen, want de PVC waterleidingen waren alleen nog maar op maat gemaakt, maar nog niet met lijm aan elkaar verbonden, dus lekten sommige verbindingen nog wat.
(wordt vervolgd)
J
J.J
Gast
Prachtig wat weer een verhaal en omschrijving wat de water voorziening.
En hoe jullie het voor elkaar hebben gekregen in ook nog zo'n korte tijd TOPPIE.:thumbsup:
Mijn maatje en ik zien uit naar nog meer van jullie verhalen, en foto's.
Wij voelen ons aardig betrokken, en leven met jullie mee.
Dag twee Tropische Verrassingen tot gauw.
En hoe jullie het voor elkaar hebben gekregen in ook nog zo'n korte tijd TOPPIE.:thumbsup:
Mijn maatje en ik zien uit naar nog meer van jullie verhalen, en foto's.
Wij voelen ons aardig betrokken, en leven met jullie mee.
Dag twee Tropische Verrassingen tot gauw.
PBear
Mankinds only hope
Laatst bewerkt:
(vervolg bahay kubo: riolering?)
Riolering? Tja, er viel niet aan te sluiten op een openbaar rioleringnetwerk, want zo'n netwerk reikt niet tot onze locatie. De hoofdstraten in het dorp hebben wel een open riool kanaaltje, maa dat is meer dan 200 meter van ons huisje verwijderd met een hoger gelegen heuvelachtig terrein daartussen.
Daarom moesten we ter plaatse een afvalwatervoorziening aanleggen. Onze aannemer/timmerman stelde een sceptic-tank met 2-kamer systeem voor. In het Filipijns aangeduid als "pozo negro".
Overigens bleek later dat de meeste huizen en hutten in de "jungle" geen septic tank systeem hebben, maar gewoon een bezinkput. Minder milieauvriendelijk, maar het had ons heel wat bouwkosten bespaard als we dat ook gedaan hadden.
De 1e kamer van de septic tank is luchtdicht afgesloten, zodat daar de anaerobe (zuurstofschuwe) bacteriën de uitwerpselen kunnen voorverteren en de 2e kamer met verbinding naar de buitenlucht, waar de aerobe (zuurstofminnende) bacteriën kunnen verteren wat in de 1e kamer niet verteerd kan worden.
Hiermee kan het afvalwater voldoende gezuiverd worden om het op het stroompje dat langs onze kavel loopt niet verder te vervuilen.
Ik wilde tesamen met de sceptic tank ook kelder bouwen, die hetzij als waterberging kon dienen, hetzij als berging waar we bij onze afwezigheid kostbare spulletjes kunnen opslaan om ze buiten het zicht van eventuele inbrekers te bewaren. Misschien zou de kelder ook bruikbaar kunnen zijn om etenwaren iets koeler te kunnen bewaren, want onze stroomvoorziening zal voorlopig niet voldoende zijn om een koel/vrieskast te laten werken.
Onze aannemer/timmerman dacht het binnen 1-2 weken te kunnen bouwen. Dat bleek al ras erg optimistisch ingeschat. We huurden 2 extra werkers in om het gat te graven.
Voor dat een gat gegraven kon worden, moesten er eerst enkele boomstronken uitgegraven worden, wat een klus op zich was.
Doordat het regenseizoen was en de constructie grotendeels beneden het grondwaterpeil gemaakt moest worden - we wilden de pozo negro zo ver mogelijk van de toekomstige waterput houden - liep de kuil die gegraven werd telkens weer vol. Gelukkig hadden we inmiddels een elektrische vuilwaterpomp en het aggregaatje.
Uiteraard was geen graafmachine beschikbaar, zodat er c.a. 6 m³ grond met de schop uitgegraven moest worden. De uitgegraven grond gebruikten we later om de tuinen binnen het bamboehek te egaliseren.
De grond is er leemachtige zware rivierklei, dus de schop kwam daar praktisch niet in. Eerst moest de grond losgemaakt worden met een dikke aangepunte ijzeren staaf. Dat was een zware klus voor onze werkers, temeer omdat er ook flinke kiezels in de grond zaten, die er uitgehakt moesten worden. Een paar exemplaren waren te groot en zwaar om door 1 man opgetild te worden. Die werden in een grote cementzak gesjord en daarna met een stevig touw daar aan vastgemaakt, uit het gegraven gat getrokken. Er was er 1 bij die we met 3 man er maar ternauwernood omhoog kregen. Die ligt nu nog altijd vlak bij de pozo negro, want het viel niet verder te versjouwen en werd daarom maar tot gedenksteen omgedoopt. De overige kiezels bestemden we voor een tuinmuurtje om verspoeling van de opgehoogde tuin tegen te gaan.
Na ruim twee 6-daagse werkweken en overtreding van zowat alle arbo-wetten, zag het gat voor de pozo-negro er aldus uit:
Daarna werden met holle bouwstenen, versterkt met betonstaal en afgevuld met cement de scheidingswanden gebouwd. De vloer werd pas gestort nadat de wanden uitgehard waren, om de voorkomen dat opwaartse kracht van het grondwater de hele constructie inelkaar, danwel omhoog zou drukken. 6 m³ water geeft immers een druk van 6000 kg.
Het bleek niet eenvoudig om de wanden en vloeren voldoende waterdicht te krijgen. Er werd een laag cement op gesmeerd voorzien van een vochtdicht makend poeder. In bijzonder wilde ik het afvalwater terdege scheiden van de waterberging.
De opening onder aan de wand die uitgespaard was om het welwater door te laten tijdens de uitharding van de vloeren, bleek achteraf moeilijk dicht te krijgen i.v.m. de waterdruk. Met een houten stop en flinke porties beton lukte dat uiteindelijk. Maar t.z.t/ wil ik de vloer en wanden van de waterberging betegelen zodat die 100% waterdicht blijft.
Vervolgens werd met balken en triplexplaat een vloer over de pozo negro getimmerd. Op de plaatsen waar we een mangat c.q. toegangsluik wilden, maakte onze timmerman een trapeziumvorminge bekisting, ter dikte van de toekomstige betonvloer, die met stukken kunstoffen cementzak bekleed werd om de vorm na uitharding van de vloer gemakkelijker los te kunnen nemen. Daarna werd de bewapening van de vloer aangebracht en het beton gestort.
Na het uitharden van de vloer werden de bekistingen voor de luiken losgenomen, de randen bekleed met stukken cementzak en de bewapening voor de luiken aangebracht en de gaten ervoor volgestort met cement. Daarbij werd in het midden een stukje van de bewapening vrijgelaten, om het aldus ontstane deksel na uitharding los te kunnen trekken.
Zo werden perfect passende luiken verkregen. Nadat die waren uitgehard werden de luiken losgenomen en de bekistingvloer eronder stukgeslagen en verwijderd.
Alle materialen moesten te voet worden aangevoerd. Ruim 200 holle bouwstenen van zo'n 10 kg per stuk, 20 zakken cement van 50 kg elk, ruim 40 zakken zwart vulkanisch zand en nog een aantal zakken grove brokken en diverse lengten betonijzer. Met alleen al het aanvoeren daarvan zijn onze werkers wel 2 werkweken bezig geweest.
Op de foto hierboven is de vloer met mangat-luiken gereed en is een rand opgemetseld die de basis vormde van een schuurtje. Tja, als er dan toch al een vloer ligt, waarom er dan niet een paar wandjes met een dakje erboven geplaatst?
De draagconstructie van overgebleven steigerbalken na de bouw van de bahay kubo.
Het bijna afgebouwde schuurtje op de dag van ons vertrek uit de Filipijnen.
Het dak bestaat uit gedroogde bladeren van anahaw palmen die op onns eigen perceel groeien.
Er waren ruim 50 bladeren nodig, die kunstig van laag naar hoog in lagen, met een kunstof lint op een frame van bamboelatten geregen zijn. Om de anahaw bladeren te oogsten was een gekromd mes, dat ook gebruikt wordt bij het oogsten van kokosnoten, aan een lange bamboestengel gebonden. De top van de anahaw boom werd ongemoeid gelaten, zodat de boom door kan groeien en nieuwe bladeren maakt. De bladeren werden minimaal 2 dagen gedroogd, tot ze geel-groen waren en vervolgens met plantensproeier gevuld met solignum bespoten om ze te conserveren.
Daarmee zou het bladerdak ongeveer 10 jaar waterdicht moeten blijven. Ruim voldoende tijd om nieuwe bladeren te laten groeien, want anahaw groeit erg snel. Op de stronken van de voor de bouw omgezaagde anahaw palmen groeiden binnen 3 maanden al weer flinke bladeren.
Op de zolder van het schuurtje kan een leuke houtvoorraad droog opgeslagen worden en in het schuurtje mijn gereedschappen. Verder kan hier t.z.t. het aggregaat opgesteld worden met een uilaatverlengstuk naar buiten. Dat zal het geluid aanzienlijk kunnen dempen. Ook wil ik er een werkbank in maken.
Zelfs zou het mogelijk zijn er een "tiny house" gastenhuisje van te maken al noopt het vloeroppervlak van 2 x 3 meter dan tot een zeer efficient ruimtegebruik.
De dakhelling is hetzelfde als van de bahay kubo, waardoor het architectonische eenheid vormt.
(wordt vervolgd)
Riolering? Tja, er viel niet aan te sluiten op een openbaar rioleringnetwerk, want zo'n netwerk reikt niet tot onze locatie. De hoofdstraten in het dorp hebben wel een open riool kanaaltje, maa dat is meer dan 200 meter van ons huisje verwijderd met een hoger gelegen heuvelachtig terrein daartussen.
Daarom moesten we ter plaatse een afvalwatervoorziening aanleggen. Onze aannemer/timmerman stelde een sceptic-tank met 2-kamer systeem voor. In het Filipijns aangeduid als "pozo negro".
Overigens bleek later dat de meeste huizen en hutten in de "jungle" geen septic tank systeem hebben, maar gewoon een bezinkput. Minder milieauvriendelijk, maar het had ons heel wat bouwkosten bespaard als we dat ook gedaan hadden.
De 1e kamer van de septic tank is luchtdicht afgesloten, zodat daar de anaerobe (zuurstofschuwe) bacteriën de uitwerpselen kunnen voorverteren en de 2e kamer met verbinding naar de buitenlucht, waar de aerobe (zuurstofminnende) bacteriën kunnen verteren wat in de 1e kamer niet verteerd kan worden.
Hiermee kan het afvalwater voldoende gezuiverd worden om het op het stroompje dat langs onze kavel loopt niet verder te vervuilen.
Ik wilde tesamen met de sceptic tank ook kelder bouwen, die hetzij als waterberging kon dienen, hetzij als berging waar we bij onze afwezigheid kostbare spulletjes kunnen opslaan om ze buiten het zicht van eventuele inbrekers te bewaren. Misschien zou de kelder ook bruikbaar kunnen zijn om etenwaren iets koeler te kunnen bewaren, want onze stroomvoorziening zal voorlopig niet voldoende zijn om een koel/vrieskast te laten werken.
Onze aannemer/timmerman dacht het binnen 1-2 weken te kunnen bouwen. Dat bleek al ras erg optimistisch ingeschat. We huurden 2 extra werkers in om het gat te graven.
Voor dat een gat gegraven kon worden, moesten er eerst enkele boomstronken uitgegraven worden, wat een klus op zich was.
Doordat het regenseizoen was en de constructie grotendeels beneden het grondwaterpeil gemaakt moest worden - we wilden de pozo negro zo ver mogelijk van de toekomstige waterput houden - liep de kuil die gegraven werd telkens weer vol. Gelukkig hadden we inmiddels een elektrische vuilwaterpomp en het aggregaatje.
Uiteraard was geen graafmachine beschikbaar, zodat er c.a. 6 m³ grond met de schop uitgegraven moest worden. De uitgegraven grond gebruikten we later om de tuinen binnen het bamboehek te egaliseren.
De grond is er leemachtige zware rivierklei, dus de schop kwam daar praktisch niet in. Eerst moest de grond losgemaakt worden met een dikke aangepunte ijzeren staaf. Dat was een zware klus voor onze werkers, temeer omdat er ook flinke kiezels in de grond zaten, die er uitgehakt moesten worden. Een paar exemplaren waren te groot en zwaar om door 1 man opgetild te worden. Die werden in een grote cementzak gesjord en daarna met een stevig touw daar aan vastgemaakt, uit het gegraven gat getrokken. Er was er 1 bij die we met 3 man er maar ternauwernood omhoog kregen. Die ligt nu nog altijd vlak bij de pozo negro, want het viel niet verder te versjouwen en werd daarom maar tot gedenksteen omgedoopt. De overige kiezels bestemden we voor een tuinmuurtje om verspoeling van de opgehoogde tuin tegen te gaan.
Na ruim twee 6-daagse werkweken en overtreding van zowat alle arbo-wetten, zag het gat voor de pozo-negro er aldus uit:
Daarna werden met holle bouwstenen, versterkt met betonstaal en afgevuld met cement de scheidingswanden gebouwd. De vloer werd pas gestort nadat de wanden uitgehard waren, om de voorkomen dat opwaartse kracht van het grondwater de hele constructie inelkaar, danwel omhoog zou drukken. 6 m³ water geeft immers een druk van 6000 kg.
Het bleek niet eenvoudig om de wanden en vloeren voldoende waterdicht te krijgen. Er werd een laag cement op gesmeerd voorzien van een vochtdicht makend poeder. In bijzonder wilde ik het afvalwater terdege scheiden van de waterberging.
De opening onder aan de wand die uitgespaard was om het welwater door te laten tijdens de uitharding van de vloeren, bleek achteraf moeilijk dicht te krijgen i.v.m. de waterdruk. Met een houten stop en flinke porties beton lukte dat uiteindelijk. Maar t.z.t/ wil ik de vloer en wanden van de waterberging betegelen zodat die 100% waterdicht blijft.
Vervolgens werd met balken en triplexplaat een vloer over de pozo negro getimmerd. Op de plaatsen waar we een mangat c.q. toegangsluik wilden, maakte onze timmerman een trapeziumvorminge bekisting, ter dikte van de toekomstige betonvloer, die met stukken kunstoffen cementzak bekleed werd om de vorm na uitharding van de vloer gemakkelijker los te kunnen nemen. Daarna werd de bewapening van de vloer aangebracht en het beton gestort.
Na het uitharden van de vloer werden de bekistingen voor de luiken losgenomen, de randen bekleed met stukken cementzak en de bewapening voor de luiken aangebracht en de gaten ervoor volgestort met cement. Daarbij werd in het midden een stukje van de bewapening vrijgelaten, om het aldus ontstane deksel na uitharding los te kunnen trekken.
Zo werden perfect passende luiken verkregen. Nadat die waren uitgehard werden de luiken losgenomen en de bekistingvloer eronder stukgeslagen en verwijderd.
Alle materialen moesten te voet worden aangevoerd. Ruim 200 holle bouwstenen van zo'n 10 kg per stuk, 20 zakken cement van 50 kg elk, ruim 40 zakken zwart vulkanisch zand en nog een aantal zakken grove brokken en diverse lengten betonijzer. Met alleen al het aanvoeren daarvan zijn onze werkers wel 2 werkweken bezig geweest.
Op de foto hierboven is de vloer met mangat-luiken gereed en is een rand opgemetseld die de basis vormde van een schuurtje. Tja, als er dan toch al een vloer ligt, waarom er dan niet een paar wandjes met een dakje erboven geplaatst?
De draagconstructie van overgebleven steigerbalken na de bouw van de bahay kubo.
Het bijna afgebouwde schuurtje op de dag van ons vertrek uit de Filipijnen.
Het dak bestaat uit gedroogde bladeren van anahaw palmen die op onns eigen perceel groeien.
Er waren ruim 50 bladeren nodig, die kunstig van laag naar hoog in lagen, met een kunstof lint op een frame van bamboelatten geregen zijn. Om de anahaw bladeren te oogsten was een gekromd mes, dat ook gebruikt wordt bij het oogsten van kokosnoten, aan een lange bamboestengel gebonden. De top van de anahaw boom werd ongemoeid gelaten, zodat de boom door kan groeien en nieuwe bladeren maakt. De bladeren werden minimaal 2 dagen gedroogd, tot ze geel-groen waren en vervolgens met plantensproeier gevuld met solignum bespoten om ze te conserveren.
Daarmee zou het bladerdak ongeveer 10 jaar waterdicht moeten blijven. Ruim voldoende tijd om nieuwe bladeren te laten groeien, want anahaw groeit erg snel. Op de stronken van de voor de bouw omgezaagde anahaw palmen groeiden binnen 3 maanden al weer flinke bladeren.
Op de zolder van het schuurtje kan een leuke houtvoorraad droog opgeslagen worden en in het schuurtje mijn gereedschappen. Verder kan hier t.z.t. het aggregaat opgesteld worden met een uilaatverlengstuk naar buiten. Dat zal het geluid aanzienlijk kunnen dempen. Ook wil ik er een werkbank in maken.
Zelfs zou het mogelijk zijn er een "tiny house" gastenhuisje van te maken al noopt het vloeroppervlak van 2 x 3 meter dan tot een zeer efficient ruimtegebruik.
De dakhelling is hetzelfde als van de bahay kubo, waardoor het architectonische eenheid vormt.
(wordt vervolgd)
PBear
Mankinds only hope
Beste @PBear
Ik mis iets het pad wat zo moeilijk begaanbaar is, zou je die ook eens goed in beeld kunnen brengen???
Hieronder een paar fotos van een stukje van het pad dat naar de bahay kubo leidt.
De eerste foto toont de doorwaadbare plaats door het beekje dat langs onze kavel stroomt. Toen we de kavel kochten was dat de enige toegangsweg. Op de foto is het waterpeil laag, maar als er een plensbui valt, zoals in het regenseizoen vaak gebeurt, dan kan het water makkelijk een halve meter hoger staan en vanalles meesleuren. Dan lijkt me niet aan te raden hier door te waden.
De tweede foto is tijdens ons laatste bezoek genomen. Vanaf de kavel van de buurman was een boomstam over het beekje gelegd op de aldaar hoger gelegen oever. Toen ik ter plaatse was, vond ik nog een boomstam, waarmee het bruggetje verbreed is. Dat maakte het oversteken wat gemakkelijker.
T.z.t. wil ik over de doorwaadbare plaats, die aan onze kavel grenst, een bamboe brug bouwen, zodat we voor het "comfortabel" oversteken van de beek niet meer van de buurman afhankelijk zijn.
Overigens vernamen wij dat de geodetische dienst opmetingen heeft gedaan in verband met een plan van de gemeente om daar een weg - althans een verhard pad met een brug - aan te leggen. Nu blijven zulke voornemens in de Filpijnen wel vaker in de plannenfase te steken, dus wachten we zowel geduldig als nieuwsgierig af wat ervan terecht komt. Het zou wel jofel zijn als het plan gerealiseerd wordt en er gemotoriseerd verkeer naar onze kavel mogelijk wordt.
Het bleek dat een van onze buren er in slaagt met een motorfiets de doorwaadbare plaats over te steken. Een beetje riskant, lijkt me, want als zijn motor afslaat tijdens het oversteken en de uitlaat loopt vol, dan zal het lastig worden het zaakje weer op gang te krijgen. Misschien dat ik in de toekomst een 2e hands motorfiets op de kop kan tikken met een verhoogde inlaat en uitlaat, waarmee ik ook de oversteek kan maken.
PBear
Mankinds only hope
Als de anahaw bladeren goed droog zijn branden ze uitstekend, helaas. Maar er is wel meer dan een vonkje voor nodig om er de fik in te krijgen. Het lijkt erop dat we ver genoeg weg zitten van de Mayon vulkaan om gloeiende as op det dak te krijgen. Overigens hebben niet veel last gehad van de recente uitbarstingen, omdat de windrichting meer in westelijke dan zuidwestelijke richting ging en daarmee aan onze kavel voorbijtrok.
Tijdens het regenseizoen zal er niet gauw iets in brand gaan. Ik had zelfs een probleem om mijn afval te kunnen verbranden. Zonder een flinke scheut benzine lukte het niet om ook maar ergens de brand in te krijgen. Met een vochtigheidsgraad tussen de 70% en 95% is er ook weinig kans op bosbrand.
PBear
Mankinds only hope
(vervolg bahay kubo: de binnentuinen)
Binnen het bamboehek was er ruimte om enkele tuintjes aan te leggen voor het kweken van groenten, kruiden en bloemen.
Met de uitgegravingen voor de septic tank en de waterput zijn de tuinen aan weerszijden van het huis opgehoogd en ge-egaliseerd. Buiten het hek werd een afwateringskanaaltje gegraven, om te voorkomen dat de tuingrond wegspoelt bij een stortbui. Ook het egaliseren helpt dat voorkomen.
Hieronder de situatie na het egaliseren:
Daarna werden bloembedden aangelegd en plantte mijn Tropische Verrassing, die in het tuinieren een nieuwe hobby ontdekte, allerlei groenten en kruiden: kouseband (string beans), princesseboontjes (baguio beans), ui, knoflook, ananas, chinese kool (pechai), chinese waterspinazie (kang kong), taugé en oregano.
Vooral de kouseband bleek snel te groeien. Intussen is daar al 4 maal een maaltijdportie van geoogst. Na de 7e oogst schijnt de plant af te sterven, dus is het zaak op tijd het zaad te winnen om het opnieuw aan te kunnen planten.
Op een dag kwam een wolk bijen aanvliegen, die zich een hele middag om het huis ophield. Ook binnenshuis op zolder. Het waren wel even wat benauwde ogenblikken, maar ze vielen ons gelukkig niet aan en dus lieten we ze maar hun gang gaan in de hoop dat ze spoedig zouden vertrekken. Tegen de avond leek de rust weergekeerd.
Er lagen nogal wat dode bijen op de zolder, maar we konden er toch gaan slapen. Alleen als we het licht aan deden, kwam er zo nu en dan een uit een hoekje tevoorschijn. Ik dacht daarom dat het bijenvolk elders zijn heil was gaan zoeken.
Echter in de volgende nachten hoorden wat merkwaardige knagende geluidjes. Aanvankelijk weten we dat aan het ratje, waarvan we wisten dat die zich ergens op zolder verborgen hield.
Maar toen ik op onderzoek uitging in de hoek waar het knagende geluid vandaan kwam - in een hoek achter mijn reiskoffer - bleek, toen ik de koffer wegtrok, dat de bijen daar een onderkomen gebouwd hadden.
Zodra er daglicht bij het nest kwam, werden de bijen onrustig en begonnen op zolder rond te vliegen. Toen heb ik maar vlug een grote kartonnen doos voor de koffer in de plaats gezet. Een half uurtje was daarna de rust weergekeerd.
We vertelden het aan onze aannemer/timmerman, die zei dat volgens plaatselijk bijgeloof het geluk brengt als een bijenvolk in je huis een onderkomen zoekt.
Misschien dat de plantjes in onze tuinen voor de bijen een aantrekkelijke snackbar vormen...
Gisteren meldde de zus van mijn Tropische Verrassing, dat zich een groep van het bijenvolk afgesplist had, die aanstalten maakte om zich beneden in een hoekje van de keuken te vestigen. Ik kan me voorstellen, dat ze daar niet enthousiast over is.
(wordt wellicht nog vervolgd)
Binnen het bamboehek was er ruimte om enkele tuintjes aan te leggen voor het kweken van groenten, kruiden en bloemen.
Met de uitgegravingen voor de septic tank en de waterput zijn de tuinen aan weerszijden van het huis opgehoogd en ge-egaliseerd. Buiten het hek werd een afwateringskanaaltje gegraven, om te voorkomen dat de tuingrond wegspoelt bij een stortbui. Ook het egaliseren helpt dat voorkomen.
Hieronder de situatie na het egaliseren:
Daarna werden bloembedden aangelegd en plantte mijn Tropische Verrassing, die in het tuinieren een nieuwe hobby ontdekte, allerlei groenten en kruiden: kouseband (string beans), princesseboontjes (baguio beans), ui, knoflook, ananas, chinese kool (pechai), chinese waterspinazie (kang kong), taugé en oregano.
Vooral de kouseband bleek snel te groeien. Intussen is daar al 4 maal een maaltijdportie van geoogst. Na de 7e oogst schijnt de plant af te sterven, dus is het zaak op tijd het zaad te winnen om het opnieuw aan te kunnen planten.
Op een dag kwam een wolk bijen aanvliegen, die zich een hele middag om het huis ophield. Ook binnenshuis op zolder. Het waren wel even wat benauwde ogenblikken, maar ze vielen ons gelukkig niet aan en dus lieten we ze maar hun gang gaan in de hoop dat ze spoedig zouden vertrekken. Tegen de avond leek de rust weergekeerd.
Er lagen nogal wat dode bijen op de zolder, maar we konden er toch gaan slapen. Alleen als we het licht aan deden, kwam er zo nu en dan een uit een hoekje tevoorschijn. Ik dacht daarom dat het bijenvolk elders zijn heil was gaan zoeken.
Echter in de volgende nachten hoorden wat merkwaardige knagende geluidjes. Aanvankelijk weten we dat aan het ratje, waarvan we wisten dat die zich ergens op zolder verborgen hield.
Maar toen ik op onderzoek uitging in de hoek waar het knagende geluid vandaan kwam - in een hoek achter mijn reiskoffer - bleek, toen ik de koffer wegtrok, dat de bijen daar een onderkomen gebouwd hadden.
Zodra er daglicht bij het nest kwam, werden de bijen onrustig en begonnen op zolder rond te vliegen. Toen heb ik maar vlug een grote kartonnen doos voor de koffer in de plaats gezet. Een half uurtje was daarna de rust weergekeerd.
We vertelden het aan onze aannemer/timmerman, die zei dat volgens plaatselijk bijgeloof het geluk brengt als een bijenvolk in je huis een onderkomen zoekt.
Misschien dat de plantjes in onze tuinen voor de bijen een aantrekkelijke snackbar vormen...
Gisteren meldde de zus van mijn Tropische Verrassing, dat zich een groep van het bijenvolk afgesplist had, die aanstalten maakte om zich beneden in een hoekje van de keuken te vestigen. Ik kan me voorstellen, dat ze daar niet enthousiast over is.
(wordt wellicht nog vervolgd)
J
J.J
Gast
Laatst bewerkt door een moderator:
Misschien kan je van de nood een deugt maken door bijenkasten te maken en op verschillende plekken op je terrein te plaatsen, voor honing als imker en beveiliging van je kavel.
Meer info over bijenhouden: http://edepot.wur.nl/275420
Je zou bijenkasten kunnen maken met een tril apparaat, als jullie weg zijn en er komen inbrekers, dat er een alarm af gaat plus dat het trilapparaat in de bijenkasten gaat trillen en dat de bijen massaal de inbrekers belagen, als dorpsbewoner dat krijgen te horen denken ze dat dat komt door het alarm, en dat praat zich gauw door, en dat word onthouden voor de toekomst.
Inbraken gebeuren vaak door de plaatselijke mensen, en die zijn dat gewaarschuwd.
Ook kan je webcams plaatsen die bij beweging opnamen gaan maken en nachts dat er lampen gaan branden bij ongenodigde gasten.
Als ze ook op geen nemen bij brand of stormen, kan het zijn dat je ook daar wat aan hebt.
Hoe woest kan dat riviertje bij je worden.
Heb je ook wel een inspectie wandeling gemaakt of dan ook struiken en bomen kunnen meegesleurd en blijven steken net voor bij je kavel, dan heb je kans dat jullie kavel wordt overspoeld met alle gevolgen.
Meer info over bijenhouden: http://edepot.wur.nl/275420
Je zou bijenkasten kunnen maken met een tril apparaat, als jullie weg zijn en er komen inbrekers, dat er een alarm af gaat plus dat het trilapparaat in de bijenkasten gaat trillen en dat de bijen massaal de inbrekers belagen, als dorpsbewoner dat krijgen te horen denken ze dat dat komt door het alarm, en dat praat zich gauw door, en dat word onthouden voor de toekomst.
Inbraken gebeuren vaak door de plaatselijke mensen, en die zijn dat gewaarschuwd.
Ook kan je webcams plaatsen die bij beweging opnamen gaan maken en nachts dat er lampen gaan branden bij ongenodigde gasten.
Als ze ook op geen nemen bij brand of stormen, kan het zijn dat je ook daar wat aan hebt.
Hoe woest kan dat riviertje bij je worden.
Heb je ook wel een inspectie wandeling gemaakt of dan ook struiken en bomen kunnen meegesleurd en blijven steken net voor bij je kavel, dan heb je kans dat jullie kavel wordt overspoeld met alle gevolgen.
PBear
Mankinds only hope
Het lijkt me zeker interessant om een of meer bijenkasten te plaatsen op onze kavel. Heb er wel over gedacht om wat te gaan imkeren, maar dan zal ik nog heel wat studie moeten plegen. Bijvoorbeeld: hoe krijg ik een bijenvolk van onze zolder buiten in de kast... Daarom bedankt voor je link met info over bijenhouden.
Ik zag bij een van de Chinese internetwinkels al eens een imkerpak voor een redelijk betaalbare prijs en een kast kan ik wel in elkaar knutselen.
Een leuk idee om de bijen bij onraad wakker te schudden om indringers af te schrikken. Daar was ik zelf niet op gekomen.
Overigens hebben we al een LED-sensorlamp opgehangen van 10 Watt en gebruiken een dashcam (op 12 V DC) met bewegingsensor om ook 's nachts een oogje in het zeil te houden. Dat spul had ik uit Nederland meegenomen, want aldaar lastig verkrijgbaar. Verder is het hek buiten de bamboeomheining al voorzien van schrikdraad, maar moet ik nog een "schrikapparaat" op de kop tikken om het veilig te kunnen elektrificeren. Dat paste deze reis niet meer in mijn koffer. En ik ben er niet meer aan toegekomen om een elektrische vliegenmepper om te bouwen tot elektriseer apparaat die om de seconde een impuls aan het schrikdraad afgeeft.
De beveiliging behoeft wat uitbreiding om rondom het huisje indringers te kunnen signaleren. Dus meer sensors, floodlights en een vette sirene. Ook denk ik aan een GSM beveiligingsunit die me een sms-je kan sturen als een indringer gesignaleerd wordt, liefst met de mogelijkheid via de telefoon een luide waarschuwende boodschap te kunnen zenden.
Door het ontbreken van een bruikbare internetverbinding is helaas geen videobewaking mogelijk.
Mogelijk kunnen wat struikeldraden met blikjes er aan, binnen de bamboe omheining, voorlopig een goedkope oplossing vormen voor wat extra beveiliging.
Wellicht kunnen de struikeldraden ook verbonden worden met een elektrisch alarm.
Ik heb na hevige regenbuien inspecties van het riviertje gedaan. In het ergste geval overstroomde een klein deel van de tuin langs het riviertje buiten het bamboehek. Het huis ligt ongeveer 2 meter hoger. Daar lijkt me de kans op overstroming nihil.
Het verschil tussen de laagste en hoogste waterstand is minder dan 1 meter, maar bij hoge waterstand is het wel een kolkende stroom die takken, stenen, boomstronken en allerhande (plastic) afval mee kan voeren.
Als ik een waterkrachtcentrale wil bouwen, zal ik daarmee dus rekening mee moeten houden door de waterinlaat een stevige betonnen fundering te geven in af te schermen met een rooster van betonijzer. En ook een overlaat om te voorkomen dat mijn installatie beschadigt of wegspoelt.